وَعَدَ اللَّهُ الْمُؤْمِنينَ وَ الْمُؤْمِناتِ جَنَّاتٍ تَجْري مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدينَ فيها وَ مَساکِنَ طَيِّبَةً في‏ جَنَّاتِ عَدْنٍ وَ رِضْوانٌ مِنَ اللَّهِ أَکْبَرُ ذلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظيمُ72 توبه

 » تفسیر المیزان - خلاصه

(وعدالله المؤمنین و المؤمنات جنات تجری من تحتها الانهار خالدین فیها و مساکن طیبه فی جنات عدن و رضوان من الله اکبر ذلک هو الفوز العظیم ):

(خداوند به مردان و زنان مؤمن وعده بهشتهایی را می دهد که نهرها در زیر آن جاریست و در آن جاودانه خواهند بود و همچنین قصرهای پاکیزه در بهشتهای جاوید و از همه بالاتر خشنودی خداست ، این همان رستگاری عظیم است )

،خداوند در مقابل ایمان و نیکوئی عملشان به مؤمنان وعده های نیکویی داده است که شامل بهشت ها با جویهای روان و قصرهای مطهر ودر باغهای مستقر وجاوید و رضوان خدا می باشد، ولی خشنودی خدا از همه اینها بالاتر است ، چون رضوان خدا محدود و مقدور بشر نیست تا وهم او بدان دست یابد و رضوان خدا در واقع و حقیقت ، همه رستگاری و فوز است ، چون حقیقت بندگی آنست که بنده از جهت حب به خدا او را بپرستد نه به طمع بهشت و نه از خوف دوزخ وسعادت حقیقی در آنست که دوستدار و محب ، رضایت محبوب خود را بدست آورد.

 ● ناهيده تقي زاد فانيد - مجمع البیان

وَعَدَ اللَّهُ الْمُؤْمِنینَ وَ الْمُؤْمِناتِ جَنَّاتٍ تَجْرى مِنْ تَحْتِهَا الْاَنْهارُ
خدا به مردان و زنان با ایمان و پرواپیشه بوستان هایى سرسبز و پرطراوت و زیبایى را وعده داده است که از زیر درختان آنها جویبارها روان است.
خالِدینَ فیها
در آنجا جاودانه خواهند بود و زندگى خوش و گوارا و وصف ناپذیرى خواهند داشت.
وَ مَساکِنَ طَیِّبَةً
و نیز سراهایى خوش و پاک و پاکیزه به آنان وعده فرموده است؛ سراهایى که از دیدگاه برخى دانشوران از درّ و یا قوت و زبرجد سبز ساخته شده و خدا چنین مقرّر فرموده است که در آنها نه رنج و دردى باشد و نه مشکل و آزارى.
فى جَنَّاتِ عَدْنٍ
واژه «عدن» در لغت به مفهوم جاودانه و ماندگار است و در تفسیر آن دیدگاه ها متفاوت است:
1 - به باور «ابن مسعود» منظور از «عدن» قلب بهشت و وسط آن است.
2 - امّا به باور «ضحّاک» منظور شهرى است در بهشت که پیامبران و امامان راستین و شهیدان پاک باخته در آنجا هستند و مردم با ایمان برگرد آن شهر مسکن دارند و در کنار آن بهشت هاى دیگرى قرار دارد.
3 - و از دیدگاه «مقاتل» و «کلبى»، «عدن» پر فرازترین و پرشکوه ترین بخش بهشت است و چشمه «تسنیم» نیز در آنجاست و برگرد آن بهشت هاى زیبا و پر طراوت دیگرى قرار دارد و آفریدگار هستى از لحظه اى که آن را آفریده، پوشیده داشته است و همچنان خواهد بود، تا آنگاه که صاحبان گرانقدر آن، یعنى پیامبران، امامان راستین، شهیدان راه حق، مردم شایسته کردار و با اخلاص و کسانى که خدا از آنان خشنود است در آنجا گرد آیند. در آن شهر وصف ناپذیر کاخ هایى شکوهمند و پر معنویت از درّ و طلا و یاقوت بر پاگشته و نسیمى خوش ودلپذیر از زیر عرش بر آنها مى وزد و انبوهى از مشک سفید را با خود برداشته و برآنها مى افشاند.
از پیامبر گرامى آورده اند که در این مورد فرمود:
عدن، دار الله الّتى لم ترها عین و لم یخطر على قلب بشر، لا یسکنها غیر ثلاثة: النبیّن و الصدیقین و الشّهداء، یقول الله عزوجلّ: طوبى لمن دخلک.(217)
«عدن»، آن سراى خوش و وصف ناپذیرى است که نه چشمى هرگز آن را دیده و نه بر قلب و مغز انسانى خطور کرده است. در آنجا تنها سه گروه راه مى یابند که عبارتند از: پیامبران، صدّیقان و راستى پیشگان و دیگر شهیدان راه حق و فضیلت. سرایى است که خدا بدان پیام مى دهد که: خوشا به حال کسى که در تو مسکن گزیند.
وَ رِضْوانٌ مِنَ اللَّهِ اَکْبَرُ
به باور «جبایى» منظور این است که: و خشنودى خدا از کسانى که وارد آن سراى پر معنویت مى گردند، از همه پاداشها و بخششها برتر و پرشکوه تر است، و خشنودى خداست که انسان را به آن پاداش وصف ناپذیر مى رساند.
به باور «حسن» منظور این است که شادمانى قلب و خشنودى خاطرى که به انسان از رضایت و خشنودى خدا دست مى دهد از هر چیزى برتر و بالاتر است.
ذلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظیمُ.
و این نعمتهایى که بدانها اشاره رفت کامیابى پرشکوه و بزرگى است که چیزى از آنها بزرگ تر نیست.

3) (و یرزقه من حیث لا یحتسب و من یتوکل علی الله فهو حسبه ان الله بالغ امره قد جعل الله لکل شی ء قدرا):

(و او را از جایی که احتمالش را هم نمی دهد،روزی می دهد و کسی که بر خدا توکل کند، خدا او را کفایت می کند، بدرستی که خداامر خود را به انجام می رساند و خدا برای هر چیز اندازه ای قرار داده است )

در ادامه فراز آخر آیه سابق می خواهد بفرماید کسی که از خدا پروا داشته باشد وملتزم به اوامر و نواهی پروردگار باشد خداوند برای او راه نجاتی از مشکلات حیاتش فراهم می کند، چون دین و شریعت اموری فطری بشر هستند و سعادت دنیا و آخرت اورا تأمین می کنند و خدا دین ، شریعت ، همسر، مال و هر چیز دیگری که مایه ادامه حیات و بقاء بشر باشد، از راهی که خود او احتمالش را هم نمی دهد برایش مهیا کرده و او راروزی می بخشد، یعنی مؤمن در اثر خداترسی از زندگی و نعمات آن محروم نمی شود،بلکه رزق مادی و معنوی او، از ناحیه خدای متعال ضمانت شده و خداوند آن را تأمین می کند، در ادامه می فرماید: کسی که بر خدا توکل کند، یعنی اراده خدا سبحان را براراده خود مقدم نماید و به دین و احکام الهی عمل کند، خداوند او را کفیل خواهد بودو وی را کفایت خواهد کرد، چون خداوند مسبب الاسباب است و همه اسباب به اومنتهی می شود، به همین دلیل هم امر خود را به انجام می رساند و هر چه اراده کند محقق می شود، همچنانکه فرمود،(انما امره اذا اراد شیئا ان یقول له کن فیکون (90) همانا امر اوچنان است که وقتی اراده چیزی را کند،می گوید: باش ، پس موجود می شود) و خداوندبرای هر چیز قدر و حد و حدودی قرار داده ، یعنی هیچ چیز نیست مگر آنکه اندازه ای معین و حدی محدود دارد، اما خدا سبحان یگانه وجودیست که به هیچ حدی محدودنمی شود و هیچ چیز بر او احاطه نمی یابد و او خود محیط بر همه چیز است .

 » تفسیر المیزان - خلاصه

(فاذکرونی اذکرکم واشکروا لی ولا تکفرون ):

(پس مرا یاد کنید تا شمارا یاد کنم و مرا شکر گزارید و کفران نعمت نکنید)

همانا خداوند برپیامبر(ص )ومسلمانان منت نهاد در هدایت آنان بسوی خویش و بسوی بالاترین مراحل کمال ، سپس متفرع بر نعمت اسلام نعمت دعوت آنها بسوی یاد خدا و شکرخداست تا بر شکر وعدم کفر آنها افزوده شود و پیامبر(ص ) فرمود: که خداوندمرا خبر داد که خداوند همنشین کسی است که او را یاد کند و خداوند فرموده :ای پسر آدم ، مرا در نفس خود یاد کن ،من نیز تو را در نفسم یاد می کنم ، در خلوت مرا یاد کن ، من نیز تو را در خلوت یاد می کنم ،در حضور دیگران مرا یاد کن من نیز تو را در حضور دیگران یاد می کنم و فرمود: هنگامی که بدانم بنده من اشتغال به ذکر من دارد،بنده ام را از شهوات باز داشته و تنها به مناجات خود مشغولش کنم ،اگر چنین باشد و زمانی اراده سهو و نسیان بنماید من حائل می شوم از آنکه نسیان به او دست دهد و فرمود: مرا یاد کنید تا من هم با نعمتم شما را یاد کنم ومرا با طاعت یاد کنید تا شما را به نعمت ها واحسان و آسایش و رضوان یادنمایم .

مَّن ذَا ٱلَّذِي يُقۡرِضُ ٱللَّهَ قَرۡضًا حَسَنٗا فَيُضَٰعِفَهُۥ لَهُۥٓ أَضۡعَافٗا كَثِيرَةٗۚ وَٱللَّهُ يَقۡبِضُ وَيَبۡصُۜطُ وَإِلَيۡهِ تُرۡجَعُونَ

245 بقره

ترجمه فيض‌الاسلام سید علی‌نقی فیض‌الاسلام اصفهانی ، جلد 1 ، صفحه 77

(و چون جهاد و كارزار با دشمن منوط و وابستۀ بصرف مال و دارايى است ازاين رو پس از امر به آن بانفاق و بخشش ترغيب نموده مى فرمايد:) كيست آنكه بخدا وام دهد وام نيكو (در راه طاعت و بندگى او از مال حلال و پاكيزۀ خود انفاق و بخشش نمايد و عوض نخواهد و گيرنده را حقير و كوچك نشمارد، و منّت بر او نگذارد و آزارش ننمايد) پس خدا آن وام را براى او به چندين برابر بسيار زياده و افزون مى نمايد؟ و (كسى نبايد بر اثر انفاق از فقر و بينوايى بيم داشته باشد، زيرا فقر و بى چيزى و غناء و توانگرى بخواست او است، پس) خدا است كه (بر وفق حكمت و مصلحت روزى را بر كسانى) تنگ مى گيرد، و (بر گروهى) فراخ مى گرداند، و بسوى (رحمت) او بازگرديده مى شويد (و ثواب و پاداش قرض الحسنة دادن در راه خدا را مى يابيد)

ترجمه صفارزاده طاهره صفارزاده ، صفحه 91

كيست كه به خدا قرض الحسنه اى بدهد[و از اموالى كه خداوند به او بخشيده،انفاق كند]تا آن مقدار را خداوند در زندگى او چند برابر جبران فرمايد؟ و خداوند است كه رزق و روزى بندگان را دچار تنگنا يا بهره مند از فراخى و گشايش مى فرمايد و[شما مردم]به سوى خالق خود بازمى گرديد[و نتيجه ى اعمال خوب و بد خود را مى بينيد]

 » تفسیر المیزان - خلاصه

(من ذالذی یقرض الله قرضا حسنا ):(کیست که خدا را وامی نیکودهد؟)،

خداوند برای ترغیب مردم به این عمل وام را به خودش نسبت داده است ،در حالیکه این وام در راه خداست ،

(فیضاعفه له اضعافا کثیره و الله یقبض و یبصط و الیه ترجعون ):

.(پس خدا وام او را به چند برابر افزون کند و خداست که تنگی ووسعت می بخشد و شما بسوی او باز می گردید)

و همچنین برای تشویق و تهییج مؤمنان برای آنکه قرض الحسنه بدهند، می فرماید: که آن را برای آنها دویا چند برابر می کند و قبض به معنای گرفتن چیزی و بسط به معنای مقابل آنست ،در بیان این سه صفت یعنی (قابض ، باسط و مرجع عباد) برای فهماندن این معناست که آنچه درراه خدا قرض بدهند هدر نمی رود و باطل نمی شود و هیچ بعیدنیست که به چند برابر تبدیل شود ،چون خدا قابض است ،یعنی خداست که این قرض را می گیرد و باسط است یعنی هر چه را بخواهد زیاد می کند و مرجع است ، یعنی شما به سوی او باز می گردید و آن مبلغ افزوده را پس می گیرید، آنهم بصورت تمام و کمال .

وَ أَنْ لَيْسَ لِلْإِنْسانِ إِلاَّ ما سَعي‏39

وَ أَنَّ سَعْيَهُ سَوْفَ يُري‏40

 ثُمَّ يُجْزاهُ الْجَزاءَ الْأَوْفي‏41

وَ أَنَّ إِلي‏ رَبِّکَ الْمُنْتَهي‏42

تفسیر المیزان - خلاصه

39) (وان لیس للانسان الا ماسعی ): (و اینکه انسان به جز کار و تلاش خودش سرمایه ای ندارد؟(84)) [ نظرات / امتیازها ]

40) (وان سعیه سوف یری ): (و اینکه او بزودی نتیجه سعی خود را می بیند؟) [ نظرات / امتیازها ]

41) (ثم یجزیه الجزاء الاوفی ): (و سپس جزای او به طور کامل و به بهترین وجه داده می شود) [ نظرات / امتیازها ]

42) (وان الی ربک المنتهی ): (و اینکه سرانجام و نهایت به سوی پروردگارتوست ؟)

این آیات در خصوص عثمان نازل شد که مشغول انفاق اموال خود بود، عبدالله بن سعد بن ابی سرح برادر رضاعیش به او گفت :

اینطور که تو انفاق می کنی ، مالی برایت نمی ماند، عثمان گفت : من گناهان و خطایایی دارم و می خواهم با انفاق مالم ، رضایت خدا را به دست آورم و او مرا مورد عفو خود قرار دهد. عبدالله گفت : تو این ماده شترخود و بارش را به من بده ، من همه گناهانت را به گردن می گیرم و عثمان هم همین کار راکرد و چند نفر را شاهد این معامله گرفت € و از آن پس دست از انفاق کشید، اما بعد ازآنکه این آیات نازل شد، مجددا دست به اعمال خیر و انفاق زد.(85)معنای آیات واضح است ، می فرماید به من خبر ده ، از آن کسی که از انفاق اعراض کرد و مال اندکی بخشید و سپس دست کشید، آیا او علم غیب دارد که اگر انفاق کند،اموالش تمام می شود و مبتلا به فقر می گردد، آیا در تورات و صحف ابراهیم که حق عبودیت را به تمام و کمال ادا کرد نخوانده ، و نمی داند که در آنجا هم آمده که هیچ گنه کاری نمی تواند بار گناه غیر خود را بدوش بکشد؟ و لذا هیچ کس به گناه دیگری عقوبت و مؤاخذه نمی شود؟و اینکه انسان هیچ چیزی را به ملکیت حقیقی ، مالک نیست و هیچ اثری از آن عایداو نمی شود، مگر آن عملی که انجام داده و جد و جهدی که در زندگی نموده ، اما آنچه دیگران کرده اند، اثر خیر یا شر آن عاید انسان نمی گردد.لذا همه چیزهایی که انسان خود را مالک آن می بیند فقط در همین زندگی دنیا و دارفریب همراه او هستند اما وقتی که به خانه آخرت و دار جاودانگی و خلود منتقل می شود، او را ترک می کنند و از او جدا می شوند، مگر عمل فرد که همواره ملازم اوست و هرگز به طبع خود از انسان جدا نمی شود (مگر بوسیله شفاعت یا استغفار مؤمنین و یا اعمال باقیات صالحات و سنتهای حسنه ای که انسان از خود بجای می گذارد، که البته این موارد نیز همه اثر اعمال خود آدمی است ).در ادامه بحث می فرماید: آیا نمی داند که هر فردی نتیجه اعمالش را در قیامت بزودی ملاحظه می کند و انسان بوسیله همان عملش به طور تمام و کمال جزا داده می شود؟ همچنانکه فرمود:(فمن یعمل مثقال ذره خیرا یره و من یعمل مثقال ذره شرایره (86) هر کس اندکی عمل خیر بجا آورد آن را می بیند و هرکس به سنگینی یک دانه خردل ، مرتکب بدی شده باشد آن را می بیند)و آیا نمی داند که مطلق انتهاء به سوی پروردگار توست و آنچه در عالم وجود،موجودند در هستی و آثار هستی به خدای سبحان منتهی می شوند و تدبیر همه آنهابدست خداست ، پس همه آنها از حیث آغاز خلقت و از حیث معاد و نهایت خلقت به خدای متعال منتهی می شوند. همچنانکه فرمود (ان الینا ایابهم ثم ان علینا حسابهم (87)همانا بازگشت ایشان بسوی ماست و سپس محاسبه آنها برعهده ماست )

مَّن كَانَ يُرِيدُ ثَوَابَ ٱلدُّنۡيَا فَعِندَ ٱللَّهِ ثَوَابُ ٱلدُّنۡيَا وَٱلۡأٓخِرَةِۚ وَكَانَ ٱللَّهُ سَمِيعَۢا بَصِيرٗا

ترجمه انصاريان حسين انصاريان ، صفحه 99

كسى كه فقط پاداش دنيا را بخواهد [دچار اشتباه وكوته بينى شده است؛ زيرا] پاداش دنيا و آخرت كه [محصول ايمان و تقواست] نزد خداست؛ و خدا همواره شنوا و بيناست

ترجمه مجتبوي سید جلال‌‎الدین مجتبوی ، صفحه 99

هركه پاداش اين جهان خواهد پس[بداند كه] پاداش اين جهان و آن جهان نزد خداست، و خداوند شنوا و بيناست

ترجمه مرکز فرهنگ و معارف مركز فرهنگ و معارف قرآن ، صفحه 99

هركس پاداش دنيا بخواهد، [بداند كه] پاداش دنيا و آخرت نزد خداست، و خدا شنوا و بيناست

ترجمه رضايي محمدعلی رضایی اصفهانی ، صفحه 99

هركه پاداش دنيا را بخواهد، پس پاداش دنيا و آخرت فقط نزد خداست؛ و خدا، شنواى بيناست

ترجمه معزي محمدكاظم معزى ، صفحه 99

كسى كه بخواهد پاداش دنيا را همانا نزد خدا است پاداش دنيا و آخرت و خدا است شنوندۀ بينا

ترجمه مشکيني على مشكينى اردبيلى ، صفحه 99

هر كس پاداش دنيا را بخواهد، پاداش دنيا و آخرت در نزد خداست (و بر حسب نيتش به او مى دهد) و خدا همواره شنوا و بيناست

ترجمه مکارم ناصر مکارم شیرازی ، صفحه 99

 » تفسیر المیزان - خلاصه

(من کان یرید ثواب الدنیا فعندالله ثواب الدنیا و الاخره وکان الله سمیعا بصیرا):

(هر کس که پاداش دنیوی را بخواهد پس بداند پاداش دنیا وآخرت هر دو در نزد خداست و خداوند همواره شنوا وبیناست )

در این آیه می فرماید:

کسانی که تقوی را ترک کنند و سفارش الهی را نادیده بگیرند،وهدفشان هم جلب پاداشهای مادی و در آمدهای دینوی باشد ،باید بدانید که اشتباه بزرگی کرده اند، چون هم پاداشهای دنیوی و هم پاداشهای اخروی در نزدخداست و با این حال اینها چرا کوته نظری می کنند و نظر خود را به آنچه پست وبی مقدار است ، می دوزند و از آنچه شریفتر وارزشمندتر است چشم پوشی می نمایند ویا حداقل چرا هر دو نوع پاداش را نمی خواهند و در طلب آنهاکوشش نمی کنند؟ این نظر بعضی از مفسرین است ، اما آنچه روشنتر به نظرمی رسد آنست که مراد از ثواب دنیا وآخرت ، سعادت دنیا و آخرت با هم می باشد و این امر هم تنها نزد خداست ، پس بنده خدا باید بوسیله تقوی به درگاه خدا تقرب بجوید و حتی کسی که سعادت دنیوی و پاداش مادی را در نظر دارد،باز هم آن را باید از خدا بخواهد. و چون سعادت دنیا و آخرت از غیر مسیر تقوی برای انسان حاصل نمی شودو تقوی هم جز از طریق عمل به احکام دین خدا حاصل نمی گردد، با این حال چگونه تصور می شود که کسی جز از طریق افاضه خداوندی به ثواب و سعادت برسد، با اینکه تنها خدا سمیع و بصیر است از حاجت خلق با خبر و بینا و دعای آنان را شنوا است .

1. صفحه نخست
2. آیه گرافی

فَاذْکُرُونِی أَذْکُرْکُمْ

تاریخ انتشار 9 خرداد 1399

دسته بندی

• آیه گرافی

دانلود عکس نوشته در اندازه مربعی (25 بار دانلود شده) دانلود عکس نوشته در اندازه استوری (25 بار دانلود شده)

«152» فَاذْکُرُونِی أَذْکُرْکُمْ وَ اشْکُرُوا لِی وَ لا تَکْفُرُونِ‌

پس مرا یاد کنید تا شما را یاد کنم، و براى من شکر کنید و کفران نورزید.

نکته ها

خداوند در برخى آیات مى‌فرماید: «اذْکُرُوا نِعْمَتِیَ» «1» نعمت‌هاى مرا یاد کنید. ولى در این آیه مى‌فرماید: «فَاذْکُرُونِی» یاد خود من باشید. و این بخاطر درجات شناخت و معرفت مردم است. بگذریم که یاد خداوند، زمینه‌ساز شکر است و لذا بر شکر مقدّم شده است. این آیه، نشانگر نهایت لطف خداوند به بنده است. انسانى که جهل، فقر، فنا و حقارت، از ویژگى‌هاى اوست، چقدر مورد لطف قرار گرفته که خداوندِ علیم، غنى، باقى و عزیز به او مى‌گوید: مرا

«1». بقره، 40.

جلد 1 – صفحه 234

یاد کن تا ترا یاد کنم. مگر یاد کردن ما چه ارزشى دارد؟ مگر نه این است که یاد کردن ما نیز خود توفیقى از سوى اوست؟

یاد کردن خدا تنها با زبان نیست، با دل و جان باید خدا را یاد کرد. یاد خدا هنگام گناه و دست کشیدن از آن، یاد واقعى است. و شاید بهترین نوع یاد کردن خداوند، نماز است که فرمود: «أَقِمِ الصَّلاهَ لِذِکْرِی» «1»

با اینکه شکر، یکى از مصادیق ذکر خداست، ولى نام آن جداگانه در کنار ذکر آمده و این نشانه‌ى اهمیّت شکر، به عنوان مصداق بارز ذکر است.

خداوند، با انسان داد وستد مى‌کند و هیچ‌کارى از انسان را بى‌بهره نمى‌گذارد: «فَاذْکُرُونِی أَذْکُرْکُمْ»، «أَوْفُوا بِعَهْدِی أُوفِ بِعَهْدِکُمْ» «2»، «فَافْسَحُوا یَفْسَحِ اللَّهُ لَکُمْ» «3»

امام باقر علیه السلام در ذیل این آیه، یکى از مصادیق ذکر خدا را، تسبیحات حضرت زهرا شمردند که 34 مرتبه الله اکبر، 33 مرتبه الحمد لله و 33 مرتبه سبحان‌الله مى‌باشد. «4»

موانع ذکر خداوند:

الف: شیطان. «فَأَنْساهُمْ ذِکْرَ اللَّهِ» «5» شیطان، آنها را از یاد خدا غافل کرد.

ب: تکاثر و رقابت‌ها. «أَلْهاکُمُ التَّکاثُرُ» «6» شما را افزون‌خواهى، سرگرم ساخت.

ج: آرزوها و خیال. «وَ یُلْهِهِمُ الْأَمَلُ» «7» آرزو، آنها را سرگرم نمود.

اثرات یاد خدا:

• یاد نعمت‌هاى او، رمز معرفت و شکر اوست.

• یاد قدرت بى پایان او، رمز توکّل به اوست.

• یاد علم و آگاهى او، رمز حیا و تقواى ماست.

• یاد الطاف او، رمز محبّت به اوست.

• یاد عدالت او، رمز خوف از اوست.

• یاد امدادهاى او، رمز امید و رجاست.

«1». طه، 14.

«2». بقره، 40.

«3». مجادله، 11.

«4». تفسیر نورالثقلین، ج 1 ص 140.

«5». مجادله، 19.

«6». تکاثر، 1.

«7». حجر، 3.

جلد 1 – صفحه 235

پیام ها

1- خداوند، به انسان شخصیّت مى‌بخشد ومقام انسان را تا جایى بالا مى‌برد که مى‌فرماید: تو یاد من باش، تا من هم یاد تو باشم. «فَاذْکُرُونِی أَذْکُرْکُمْ»

2- ذکر خدا و نعمت‌هاى او، زمینه‌ى شکر و سپاس است. چنانکه غفلت از یاد خدا، مایه‌ى کفران است. «فَاذْکُرُونِی، اشْکُرُوا لِی وَ لا تَکْفُرُونِ»

از رحمت خدا نا امید مباشید که جز کافر هیچ کس از رحمت خدا نا امید نیست. یوسف آیه ۸۷

 » تفسیر المیزان - خلاصه

(یا بنی اذهبوا فتحسسوا من یوسف و اخیه و لا تایئسوا من روح الله انه لا یایئس من روح الله الا القوم الکافرون ):

(فرزندان من بروید و یوسف وبرادرش را بجویید و از گشایش خدا نومید نشوید که جز گروه کافران هیچ کس از رحمت و گشایش خدا ناامید نمی شود)،

یعقوب (ع ) به علم نبوت می دانست که فرج نزدیک است و لذا به پسرانش فرمود: پسرانم بروید و از یوسف وبرادرش جستجو و تفحص نمایید، شاید آنها را بیابید و از فرج و گشایشی که خداوند بعد از هر شدت و گرفتاری می رساند، ناامید نشوید، چون جز کافران هیچ کس از رحمت و فرج خداوند ناامید نمی شود، زیرا مؤمنان می دانند که خداوند قادر مطلق است و می تواند هر غمی را زایل و هر بلایی را دفع نماید، اماکافران به این معنا ایمان ندارند(12).

بگو ای بندگان من که بر خود زیاده روی روا داشتید از رحمت خدا نا امید نشوید در حقیقت خداوند تمام گناهان را می امرزد که او خود امرزنده و مهربان است . زمر آیه ۵۳

 » تفسیر المیزان - خلاصه

(قل یاعبادی الذین اسرفوا علی انفسهم لا تقنطوا من رحمه الله ان الله یغفر الذنوب جمیعا انه هو الغفور الرحیم ):

(بگو: ای بندگان من که بر نفس خودستم و تجاوز نموده اید از رحمت خدا نومید مشوید که خدا تمامی گناهان را می آمرزد،همانا او آمرزنده مهربان است )

در این آیه خداوند به رسولخدا امر می کند تا برای تشویق کافران به اجابت دعوت حقه او، آنها را با نام (بندگان من ) بخواند و نیز بدانند که بنده و عبد خدایند و خدامولای آنهاست و حق مولا بر بنده اش این است که بنده از اوامر مولایش اطاعت کرده واو را عبادت کند و مولا هم حق دارد که آنها را به اطاعت و عبادت خود دعوت نماید. مراد از (اسراف بر نفس ) تجاوز از حد بندگی و ارتکاب گناه است (شرک و گناه کبیره ویا صغیره ) و مراد از (قنوط) ناامیدی و یأس می باشد. به هر حال در اینجا پیامبر خطاب به کفار و مشرکین از جانب خداوند می فرماید: ای بندگان من که با گناه و شرک بر نفس خود تجاوز و ستم نموده اید، از رحمت اخروی ومغفرت پروردگار ناامید نشوید و بدانید آنچه را که در جنب پروردگار کوتاهی نموده ایدمی توانید با توبه جبران کنید، چون خدا همه گناهان حتی شرک را هم با وجود توبه حقیقی می آمرزد، چون او الله است که آمرزنده و مهربان می باشد، پس مغفرت خداعام است ، اما آمرزش گناهان هر کس سبب می خواهد و به گزاف و بیهوده صورت نمی گیرد و سبب مغفرت به فرموده قرآن دو چیز است : -1 توبه -2 شفاعت . ولی چون این آیه خطابش متوجه عموم مردم اعم از کافر و مؤمن است ، و بطور مسلم شفاعت به کفار یا مشرکین تعلق نمی گیرد، لذا فقط یکی از این دو سبب باقی می ماند که همان توبه است چون شرک جز با توبه آمرزیده نمی شود (به خلاف سایر گناهان که با توبه یاشفاعت و یا هر دوی آنها مشمول مغفرت الهی قرار می گیرند)

آيا وقت آن نرسيده است كه دلهاي مؤمنان در برابر ذكر خدا و آنچه از حق نازل شده است خاشع گردد؟ و مانند كساني نباشند كه قبلا به آنها كتاب آسماني داده شد، سپس زماني طولاني بر آنها گذشت آنگاه دلهايشان سخت شد و بسيارى از آنان نافرمان بودند. حدید آیه ۱۶

 » تفسیر المیزان - خلاصه

(الم یان للذین امنوا ان تخشع قلوبهم لذکر الله و ما نزل من الحق و لایکونوا کالذین اوتوا الکتاب من قبل فطال علیهم الامد فقست قلوبهم و کثیر منهم فاسقون ):

(آیا وقت آن نرسیده که آنانکه ایمان آورده اند دلهایشان به ذکر خدا ومعارف حقه ای که نازل کرده نرم و خاشع شود؟ و مانند اهل کتاب که پیش از ایشان می زیستند نباشند، آنها دراثرمهلت زیادقلبهایشان قاسی وسخت شدوبیشترشان فاسق شدند)

(خشوع قلب )یعنی تأثیری که قلب انسان در برابر مشاهده عظمت و کبریایی حق به خود می گیرد، در واقع آیه شریفه می خواهند بفرماید: سزاوار است که مؤمنان هرگاه به یاد خدا می افتند و معارف حقه قرآنی را می شنوند، بلا درنگ در برابر عظمت کبریایی خدا متأثر شوند و خشوع بیابند، و ظاهرا لحن آیه توبیخ و عتاب است برای مؤمنینی که دچار قساوت قلب شده اند و یاد خدا وذکر قرآن دلهایشان را خاشع نمی سازد، بهمین دلیل هم می فرماید:آیا وقت آن نرسیده که مؤمنان از یاد حق و قرآن خاشع شوند ومانند اهل کتاب که در اثر طولانی شدن مهلت و زمان عمرشان ، دچار قساوت قلب گردیدند و خشوع را از دست دادند و بیشترشان از روش بندگی خارج شدند،نباشند.و این آیه تذکر مشفقانه و عتابی دوستانه از ناحیه خداوند ودود است ، تادلهای مؤمنان متأثر شود و از مقام پروردگارشان خوف بیابند و او را بپرستند و معصیت اونکنند.

آيا كسى كه در دل شب به طاعت خدا و سجده و قيام بسر برد و از آخرت ، هراسناك ، و به رحمت حق اميدوار باشد، با كسى كه در كفر و گناه است يكسان است ؟ زمر آیه ۹

 » تفسیر المیزان - خلاصه

(امن هو قانت اناء اللیل ساجدا و قائما یحذر الاخره ویرجوا رحمه ربه قل هل یستوی الذین یعلمون و الذین لا یعلمون انما یتذکر اولوا الالباب ):

(آیا کسی که در اوقات شب در حال سجده و ایستاده به عبادت مشغول است و از آخرت بیمناک است و به رحمت پروردگارش امید دارد، مانند بی خبران است ، بگو آیا آنها که می دانندبا آنها که نمی دانند یکسان هستند؟ هرگز ولی فقط صاحبان خرد متذکر می شوند)

(قنوت ) یعنی ملازم بودن با عبادت و (آناء) به معنای اوقات است . می فرماید: آیااین کافری که گفتیم از اهل آتش است بهتر است یا کسی که همواره مطیع و خاضع وملازم بر طاعت پروردگار است و در اوقاتی از شب در حال سجده و یا قیام به نماز وعبادت می پردازد و از عذاب آخرت می ترسد و به معاد یقین دارد و در عین حال به رحمت پروردگارش که مدبر اوست و ایمان و عمل او را نیکو نموده ، امیدوار است ؟ آنگاه به نحو مطلق و کلی می فرماید: بگو عالمان و جاهلان یکی هستند؟ لکن برحسب مورد ظاهرا مراد از علم ، علم به خدا و طریق کمال سعادت است که چنین علمی به حقیقت نافع است و نداشتن آن عین خسارت می باشد، اما علوم دیگر مانند مال هستندو تنها در زندگی دنیا کاربرد دارند و با فنای دنیا فانی می شوند. ولی از این تذکر فقط صاحبان خرد و تعقل بهره مند می شوند، پس علت رجحان خردمندان و علما بر جاهلان همین است که اینها به حقایق امور متذکر می شوند و لذاتذکر از تعقل منفک نیست و در همه اینها نشانه هایی برای کسانی که صاحب قلب سلیم و گوش شنوا هستند و گواه می باشند وجود دارد (ان فی ذلک لذکری لمن کان له قلب اوالقی السمع و هو شهید)

و هرگاه نعمت و رحمتى به انسان بچشانيم و سپس آن را از او برگيريم او مأيوس و نوميد مى‏ شود و به كفران و ناسپاسى بر مى‏ خيزد. هود آیه ۹

 » تفسیر المیزان - خلاصه

(و لئن اذقنا الانسان منا رحمه ثم نزعناها منه انه لیؤس کفور):

(و اگررحمتی را به انسان بچشانیم و سپس آن رحمت را از او سلب کنیم ، بدرستی که او بسیار نا امید و ناسپاس است )

،(ذوق ) یعنی چشیدن و هدف از بکاربردن این کلمه در خصوص لذات دنیوی آنست که بفهماند لذات مادی دنیا مانند طعم غذاها ناپایدار است و به سرعت از بین می رود و کلمه (نزع ) یعنی کندن و از جای در آوردن ، و در این آیه (رحمت ) به جای (نعمت ) بکار رفته ، چون هر نعمتی که خداوند به انسان عطا کند مصداقی از رحمت اوست . به هر جهت می فرماید، وضع و طبیعت انسان چنین است که هر گاه خداونداز روی رحمت ، نعمتی به او ارزانی می کند و بعد از مدتی آن را از وی می گیرد،دچار یأس و نومیدی می گردد و بازگشت آن نعمت را ناممکن می بیند، و آنگاه به ناسپاسی و کفران نعمت دچار می شود و به جای آنکه خدا را مالک آن نعمت وصاحب اختیار اعطاء یا بازستاندن آن بداند، خود را در موضع طلبکاری قرارمی دهد و آن نعمت را ملک خود می پندارد و به همین جهت با سلب آن نعمت اظهار ناسپاسی می کند.

در آنچه خداوند بر تو بخشيده است، سراى آخرت را بجوى و سهم خود را از دنيا فراموش مكن و همانگونه كه خدا به تو نيكي كرده است نيكي كن و هرگز فساد در زمين منما كه خدا مفسدان را دوست ندارد. قصص آیه ۷۷

 » تفسیر المیزان - خلاصه

(وابتغ فیما اتیک الله الدار الاخره ولا تنس نصیبک من الدنیا واحسن کما احسن الله الیک ولا تبغ الفساد فی الارض ان الله لا یحب المفسدین ):

(و درآنچه خدا به تو داده ، آخرت را بجوی و بهره ات از دنیا را هم فراموش مکن و همانطورکه خدا به تو احسان کرده تو نیز احسان کن و در طلب فساد انگیزی در زمین نباش هماناکه خدا فساد کاران را دوست نمی دارد)

در ادامه مردم قومش خطاب به او می گویند: در آنچه از مال دنیا که خدا به تو ارزانی نموده ، در طلب آخرت باش و بوسیله انفاق آن مال در راه خدا و صرف کردن آن درراه رضای او، آخرت خود را آباد کن و آن مقدار رزقی را که خدا برایت مقدر کرده ترک مکن و آن را بعد از خودت بر جای مگذار، بلکه در آن برای آخرتت عمل کن ،چون حقیقت بهره و نصیب هر کس از دنیا همان مقداریست که برای آخرت انجام داده باشد و آنچه برای او باقی می ماند، همان عمل است . و زیادی مال خود را از باب احسان به دیگران انفاق کن ، همانطور که خدا از باب احسان به تو انفاق کرده و روزی فراوان داده ، بدون اینکه تو مستحق آن باشی و بااستعانت از آنچه خدا از مال و جاه و حشمت به تو بخشیده ، در طلب فساد انگیزی ومصرف آنها در غیر رضای خدا مباش چون خدا مفسدان را دوست نمی دارد و بنای خلقت را براساس صلاح و اصلاح نهاده است .

بندگان خاص خداوند رحمان‏،كسانى هستند كه با آرامش و بى‏ تكبّر بر زمين راه مى‏ روند؛وهنگامى كه جاهلان آنها را مخاطب سازند [و سخنان نابخردانه گويند]،  به ملايمت پاسخ مى‏ دهند. فرقان آيه ۶۳

 » تفسیر المیزان - خلاصه

(وعباد الرحمن الذین یمشون علی الارض هونا واذا خاطبهم الجاهلون قالوا سلاما):

(بندگان خدای رحمان کسانی هستند که با تواضح و وقار در روی زمین راه می روند و زمانیکه جاهلان آنها را مخاطب قرار می دهند، فقط زبان به سلام می گشایند)

در مقابله با وضع کفار که در برابر پروردگارشان استکبار می ورزند، اینک به وضع مؤمنان می پردازد و می فرماید اینها کسانی هستند که هم نسبت به خدای متعال تواضع وبندگی می نمایند و هم روش سلوک و زندگی آنها در برابر مردم آمیخته با تواضع وفروتنی است و تکبر و فخر فروشی ندارند، البته تذلل آنها در برابر مؤمنین است ، نه دربرابر دشمنان خدا و کفار که برای خود یک نوع عزت و اقتدار توهم می کنند. و صفت دیگر مؤمنان این است که وقتی از جاهلان حرکت ناپسندی مشاهده می کنندو یا سخنان نامربوط و ناروایی می شنوند، پاسخی سالم و عاری از لغو و گناه به ایشان می دهند و جهل آنها را، با جهل مقابله نمی کنند.

در روی زمین به تکبر راه مرو که نمی توانی زمین را بشکافی و هرگز قامتت به بلندای کوهها نمی رسد. اسراء آیه ۳۷

» تفسیر المیزان - خلاصه

(ولا تمش فی الارض مرحا انک لن تخرق الارض و لن تبلغ الجبال طولا):

(در زمین با نخوت و غرور راه مرو، تو نه می توانی زمین را بشکافی و نه ازجهت بلندی می توانی به کوهها برسی )

(فرح ) یعنی خوشحالی به باطل وخوشحالی بی دلیل و خارج از حد اعتدال چون خوشحالی به حق و عادلانه آنست که انسان از بابت نعم الهی شادمان و شکرگزار باشد، اما اگر این خوشحالی از حد خود بگذرد، آثار سبک عقلی در افعال و اقوال فرد ظاهرمی گردد و چنین فردی خوشحالیش باطل است ، در این آیه شریفه انسان را نهی می کند از اینکه به جهت تکبر، خود را بیشتر از آنچه هست بداند و بر دیگران فخر بفروشد و این امر ناشی از جهل نسبت به خالق قاهر است .و اگر از میان همه اعمال و گفتار به راه رفتن فرد عنایت نمود به جهت آنست که اثرآن انحراف ، در راه رفتن بیشتر نمودار می شود و آنگاه برای شکستن این تکبر و پندارباطل می فرماید با چنین شیوه متکبرانه ای راه نرو و خود را بزرگتر از آنچه هستی مپندارو از روی ناسپاسی و کبر و خیالات باطل اینچنین بر سایرین فخر مفروش و بدان که درعالم هستی ذره ای بیشتر نیستی ، و با چنین راه رفتنی نه می توانی زمین را بشکافی و نه می توانی از جهت بلندی به قله کوهها برسی ، و در این صورت اعتراف می کنی که درمقابل سایر مظاهر قدرت خدا بسیار خوار و بی مقدار هستی و هر چه داری از ناحیه ملک و عزت و سلطه خدای متعال است و اوست که این مواهب را به تو بخشیده و همه این اموری که به آنها مشغول هستی (مثل مال و جاه و جمال و ملک و سلطنت و ...)اموری و وهمی و خالی از حقیقت هستند که خارج از درک بشر و واهمه او ذره ای واقعیت ندارند بلکه خداست که این امور را در نظر بشر واقعیت نموده تا در عمل وزندگی خود بر آنها اعتماد نمایند، و تا امر زندگی دنیا به انجام برسد و این امور همه تحت سیطره اراده خداست ، چنانچه فرمود: (ولکم فی الارض مستقر و متاع الی حین )(26)،(برای شما در زمین محل استقرار و آسایش خواهد بود تا موعدی معین ).

بدانید که زندگی دنیا بازی و سرگرمى و آرايش و فخرفروشى شما به یکدیگر و رقابت در افزایش اموال و فرزندان است. همانند باراني كه محصولش كشاورزان را در شگفتي فرو مي‏برد ، سپس خشك مي‏شود به گونه ‏اي كه آن را زرد رنگ مي‏بيني،‌سپس خس و خاشاک گردد … زندگانى دنيا جز كالاى فريبنده نيست. حدید آیه  20

 » تفسیر المیزان - خلاصه

(اعلموا انما الحیوه الدنیا لعب و لهو و زینه و تفاخر بینکم و تکاثر فی الاموال و الاولاد کمثل غیث اعجب الکفار نباته ثم یهیج فتریه مصفرا ثم یکون حطاما و فی الاخره عذاب شدید و مغفره من الله و رضوان و ما الحیوه الدنیا الامتاع الغرور):

(بدانید که زندگی دنیا بازیچه و بیهوده و زینت و مایه تفاخری میان شما ووسیله افزودن ثروت و اولاد است ، درست مانند بارانی که کفار از روییدن گیاهانش به شگفت می آیند و گیاهان به نهایت درجه رشد می رسند و به ناگاه می بینی که به زردی گراییده و خشک می شوند، دنیا چنین است و کفار در آخرت عذابی شدید دارند و برای مؤمنان مغفرت و رضوان الهی است و زندگی دنیا جز متاعی فریبنده نیست )

(لعب ) یعنی بازی نظامداری که غرض حقیقی ندارد و (لهو)یعنی هر عمل سرگرم کننده که انسان را از امور مهمه باز دارد و (زینت ) یعنی اینکه چیز مرغوبی را به چیزدیگری بیافزایند، تا مردم به خاطر جمالی که از این امر ضمیمه حاصل شده مجذوب آن چیز شوند، و (تفاخر)یعنی مباهات کردن به حسب و نسب و (تکاثر در اموال واولاد)یعنی فخر فروشی از بابت زیادی مال و فرزند.می فرماید زندگی دنیا عرضی زایل شدنی و سرابی باطل است که از پنج خصلت خالی نیست ، یا لعب و بازیچه است یا سرگرمی یا زینت و یا تفاخر و تکاثر و همه اینهاموهوماتی است که نفس آدمی به آنها دل می بندد و از کمالات و امور مهمه غافل می شود، از شیخ بهایی نقل شده که این پنج خصلت را بر پنج مرحله از عمر آدمی تطبیق داده ،(کودکی : بازی و لعب ، جوانی : سرگرمی و لهو، میانسالی :آراستن خود با مال وجمال و...، ابتدای کهولت : افتخار به گذشته و حسب و نسب و دوران سالخوردگی :حرص بر مال و اولاد).آنوقت خداوند در مقام تشبیه می فرماید: مثل زندگی دنیا در فریبندگی ظاهری وزوال زود رس ، درست مثل بارانیست که به موقع می بارد و باعث رویش گیاهان می شودو خرمی و بهجت آنها کفار را به تعجب وامی دارد، اما رفته رفته رو به زردی می گذارد وسرانجام گیاهی خشک و شکسته می شود، پس دنیا فانی و زودگذر است ، آنچه ابدیست آخرت است که اگر انسان اهل گناه و کفر بوده باشد عذابی شدید خواهد داشت و اگراهل ایمان و طاعت باشد به مغفرت و خشنودی خدا نایل خواهد شد. و اینکه مغفرت رابر رضوان مقدم نمود، به جهت آنست که برای نیل به رضوان خدا قبلا باید بوسیله مغفرت خدا تطهیر شد و اینکه مغفرت و رضوان را به خدا نسبت داد (به خلاف عذاب )برای آنست که اشاره کرده باشد، غرض اصلی خلقت مغفرت بوده ، نه عذاب ، اما خودانسان با خروج از روش عبودیت آن عذاب را باعث شده .و در آخر می فرماید:زندگی دنیا جز متاعی نیست که از آن بهره برداری می شود وبهره آن همان فریب خوردن با آنست (پس مبادا زندگی دنیا شما را بفریبد و شما را ازمقصد حقیقی باز دارد، بلکه به عمل صالح بپردازید تا در آخرت از ثمرات آن بهره مندشوید).

صبر و تسلیم در امتحانات الهی

#صبر_و_تسلیم_در_امتحانات_الهی

إِنَّ الإِنسَانَ لَفِی خُسْرٍ إِلاَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ
صبر یعنی ثبات و آرامش نفس در سختیها و بلاها و مصائب ، و پایداری و مقاومت در برابر آنها

به طوری که از شادی و آرامشی که پیش از آن حوادث داشت بیرون نرود ، و زبان خود را از شکایت باز نکندو اعضاء خود را از حرکات ناهنجار نگهدارد.


در قران کریم واژه صبر و مشتقات آن 103 مرتبه تکرار شده است


که می توانیم از این آیات وروایات اهل بیت اقسام و مراتب و ویژگیهای و همچنین آثار صبر را به وضوح برداشت کرد.

اقسام صبر 👇 👇 👇

میتوان صبر را بر سه دسته تقسیم کرد


حضرت علی می‏ فرماید 👈 صبر و شکیبایی سه دسته‏ اند: صبر در برابر مصیبت و مشکلات، صبر در برابر اطاعت و فرمانبری، صبر در برابر ترک گناه و معصیت.


قسم اول: صبر بر مصیبت 👇 👇 👇

اگر صبر، تحمل مصیبتی باشد به آن همان صبر می‌گویند، و در مقابل آن جزع قرار دارد که به معنای ناله کردن و به صورت زدن و گریبان دریدن است.


قسم دوم: صبر بر طاعت 👇 👇 👇


خدا وند متعال فرمود 👈 و چون شکیبایی کردند ، از آنان پیشوایانی قرار دادیم که به فرمان ما هدایت میکردند



قسم سوم: صبر بر معصیت 👇 👇 👇

صبر بر شهوت شکم و دامن و دیگر لذات پست و زشت ، و آن عفّت است ،
خداوند متعال می فرماید 👈 و امّا هر که از ایستادن در پیشگاه عظمت و جلال و عدل پروردگارش ترسید و خویشتن را از هوای نفس بازداشت ، بهشت جای اوست



خداوند در سوره مبارکه آل‏ عمران آیه ۱۴۲می فرمایند 👇 👇 👇


أَمْ حَسِبْتُمْ أَنْ تَدْخُلُوا الْجَنَّةَ وَ لَمَّا یَعْلَمِ اللَّهُ الَّذِینَ جاهَدُوا مِنْکُمْ وَ یَعْلَمَ الصَّابِرِینَ» ؛ 👈 آیا گمان دارید که با ادعای ایمان وارد بهشت شوید، در حالی که هنوز خداوند مجاهدان از شما و صابران را معلوم نساخته است ❓


این آیه، به جهاد و صبر و مقاومت مؤمنان اشاره می‏ کند. زیرا راه بهشت از طریق صبر و جهاد است.


قرآن می‏ فرماید 👈 سلام بر شما اهل بهشت، به خاطر صبر و مقاومتی که داشتید. در این تعبیر لطفی است، نمی‏ گوید سلام بر شما به خاطر حج و روزه و یا خمس و زکات، زیرا انجام هر عملی نیازمند صبر و پایداری است



در روایات از صبر به رأس ایمان، تعبیر شده است


امیر مؤمنان علی علیه سلام می‌فرماید 👈 بر شما باد به صبر، چرا که صبر در برابر ایمان، مانند سر در برابر بدن است. بدنی که بی سر است خیر ندارد، همچنین ایمانی که صبر ندارد خیری در آن نیست.



راه به دست آوردن صبر 👇 👇 👇
مرحوم نراقی در جامع السعادات دو راه برای تحصیل صبر ذکر کرد و می نویسد


صبر👈 تقویت انگیزه دین و تضعیف انگیزه هوی و هوس است



صبر در مصیبت 👈 به چند چیز حاصل می شود 👇 👇 👇


1-- در اخبار و احادیثی نگاه کنیم که در فضیلت صبر و عاقبت نیک آن در دنیا و آخرت وارد شده است ، و بدانیم که ثواب صبر بر مصیبت بیش از آن چیزی است که از دست او رفته ، و به سبب پاداش آن مورد غبطه خواهد بود ، زیرا چیزی را از دست داده که حتی در مدت زندگی دنیا با او باقی نمی ماند ، و چیزی را بدست آورده که بعد از مردن جاودانه خواهد ماند ،


پس برای صبر در مدت کوتاه گذرا پاداش او جاویدان خواهد بود و در عوض نتیجه و سود نزدیک و زایل شدنی فایده و غایت دائم و باقی بهره او خواهد شد . و کسی که چیز پست و کم ارزشی را فدای چیز عالی و نفیس میکند ، نباید به سبب از دست رفتن آن چیز پست اکنون اندوهگین گردد


2-- کمی و کوتاهی زمان مصیبت دنیوی

bagheban

وَ إِذْ تَأَذَّنَ رَبُّکُمْ لَئِنْ شَکَرْتُمْ لَأَزيدَنَّکُمْ وَ لَئِنْ کَفَرْتُمْ إِنَّ عَذابي‏ لَشَديدٌ

7 سوره ابراهیم

 » تفسیر المیزان - خلاصه

(و اذ تاذن ربکم لئن شکرتم لازیدنکم و لئن کفرتم ان عذابی لشدید):

(و آن زمانی که پروردگارتان اعلام کرد که اگر سپاسگزارید، هر آینه افزونتر به شمامی دهم و اگر کفران نمایید، عذاب من بسیار شدید است )،

آیه شریفه مطلق است و خطاب با پیامبر اسلام (ص ) می باشد که می فرماید:

به یاد آر زمانی را که پروردگارت اعلان نمود این مطلب را که هر آینه شکر نعمت باعث افزونی نعمت می گردد و کفران آن باعث عذاب شدید است ، و باید دانست که حقیقت شکر بکار بردن نعمت در جهتی است که منعم اراده کرده و این امر موجب ظهوراحسان منعم می گردد و شکر نعمت بازگشتش به ایمان و تقواست ، یعنی فردمؤمن و متقی سپاسگزار نعمت حق خواهد بود و چنین شکری باعث مزیدنعمت می گردد، و کفران نعمت از لوازم کفر باطنی است و شخص کافر بایدمنتظر عذاب الهی باشد و خدای سبحان به روش کریمان در مورد انعام و مزیدآن بطور صریح و با تأکید وعده داده ، اما در خصوص تهدید کفران کنندگان به صراحت نفرموده که شما را عذاب می کنم ، بلکه بطور کنایه و تعریض اشاره نموده که عذاب من سخت است و این مطلب مختص آخرت نیست بلکه وعده و وعید آن شامل دنیا نیز می گردد.

فَسَتَذْكُرُونَ مَا أَقُولُ لَكُمْ ۚ وَأُفَوِّضُ أَمْرِي إِلَى اللَّهِ ۚ إِنَّ اللَّهَ بَصِيرٌ بِالْعِبَادِ

درج ترجمه

 » آیت الله مشکینی

پس به زودی آنچه را به شما می گویم ( در وقت نزول عذاب و در جهان دیگر ) متذکر می شوید ، و من کار خود را به خدا می سپارم ، زیرا خداوند به ( حال ) بندگان بیناست.

 » آیت الله مکارم شیرازی

و بزودی آنچه را به شما می گویم به خاطر خواهید آورد! من کار خود را به خدا واگذارم که خداوند نسبت به بندگانش بیناست!»

 » آیت‌الله موسوی همدانی (ترجمه‌المیزان)

و بزودی آنچه را به شما می گویم به خاطر خواهید آورد! من کار خود را به خدا واگذارم که خداوند نسبت به بندگانش بیناست!»

 » استاد الهی قمشه‌ای

پس به زودی گفتارم را ( هنگام پاداش عمل ) متذکر می شوید و من کار خود به خدا وامی گذارم ، که او کاملا بر احوال بندگان بیناست.

 » تفسیر المیزان - خلاصه

(فستذکرون ما اقول لکم و افوض امری الی الله ان الله بصیر بالعباد):

(پس بزودی متوجه آنچه بشما می گویم خواهید شد و من امر خود را به خدا واگذارمی کنم همانا که خدا نسبت به بندگان خود بیناست )

در این کلام مؤمن آل فرعون آنها را موعظه و تهدید می کند به این معنا که به زودی عذاب را به چشم خود خواهید دید و آنوقت متوجه گفته های من می شوید و می فهمیدکه من خیرخواه شما بودم و من امر خود را تماما به خدا واگذار می کنم . و به او توکل می نمایم چون همه امور بدست اوست و هیچ امری بدست من نیست پس من مطیع ومنقاد او هستم زیرا خداوند نسبت به احوال بندگان خود بیناست و او الله است

يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا أَنْفِقُوا مِمَّا رَزَقْناکُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ يَأْتِيَ يَوْمٌ لا بَيْعٌ فيهِ وَ لا خُلَّةٌ وَ لا شَفاعَةٌ وَ الْکافِرُونَ هُمُ الظَّالِمُونَ

254بقره

• مکارم شیرازی

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! از آنچه به شما روزی داده‌ایم، انفاق کنید! پیش از آنکه روزی فرا رسد که در آن، نه خرید و فروش است (تا بتوانید سعادت و نجات از کیفر را برای خود خریداری کنید)، و نه دوستی (و رفاقتهای مادی سودی دارد)، و نه شفاعت؛ (زیرا شما شایسته شفاعت نخواهید بود.) و کافران، خود ستمگرند؛ (هم به خودشان ستم می‌کنند، هم به دیگران).

• الهی قمشه‌ای

ای اهل ایمان، از آنچه روزی شما کردیم انفاق کنید پیش از آنکه بیاید روزی که نه کسی (برای آسایش خود) چیزی تواند خرید و نه دوستی و شفاعتی به کار آید، و کافران (دریابند که) خود ستمکار بوده‌اند.

• Qarai

O you who have faith! Spend out of what We have provided you before there comes a day on which there will be no bargaining, neither friendship, nor intercession. And the faithless—they are the wrongdoers.

 » روان جاوید

یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَنْفِقُوا مِمَّا رَزَقْناکُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ یَأْتِیَ یَوْمٌ لا بَیْعٌ فِیهِ وَ لا خُلَّةٌ وَ لا شَفاعَةٌ وَ الْکافِرُونَ هُمُ الظَّالِمُونَ (254)
ترجمه‌
اى آنکسانیکه ایمان آوردید انفاق کنید از آنچه روزى دادیم شما را پیش از آنکه بیاید روزى که نباشد معامله در آن و نه دوستى و نه درخواستى و کافران ایشانند ستمکاران.
تفسیر
انفاق یا واجب است مانند زکوة یا مستحب در هر حال باید از مال حلال با قصد قربت باشد پیش از آنکه بیاید روزى که قدرت نداشته باشید بر تدارک تقصیر خود و نجات از عذاب الهى و آنروز قیامت است زیرا که در آنروز خرید و فروشى نمیشود تا چیزى بخرید و در راه خدا انفاق نمائید براى آنکه کفاره معاصى شما شود با فدیه از عذاب دهید و دوستى در میان نیست تا دوستان شما کمک با شما نمایند و هر کس بقدرى گرفتار کار خود است که بفکر دیگرى نیست و نمیتواند بکار دیگرى برسد و شفاعتى نیست در آنروز براى کسى مگر براى آنکس که اجازه داده است خداوند باو که در باره کسى سخن بگوید پس نمیتواند کسى سخنى بگوید تا بتواند شفاعت کند خلاصه آنکه تمام سر و کار آنروز با یکنفر است که خداوند است و مالک روز جزاست و امروز باید او را براى آنروز راضى نمود
تا که دستت میرسد کارى بکن‌
پیش از آن کز تو نیاید هیچ کار
و محتمل است مراد روز مرک باشد چنانچه در تفسیر قول خداوند و اتقوا یوما لا تجزى نفس عن نفس شیئا گذشت و در ذیل آیه اشاره شده است بآنکه ترک انفاق ظلم است و کفار آنها ظالمند شما که مسلمانید نباید ظالم باشید و اختصاص ظلم بنحو اطلاق بکفار براى آنستکه ظلم آنها اشد انواع ظلم است که آن ظلم بنفس است و بنهایت درجه رسیده است.

فَقَدْ کَذَّبُوکُمْ بِما تَقُولُونَ فَما تَسْتَطيعُونَ صَرْفاً وَ لا نَصْراً وَ مَنْ يَظْلِمْ مِنْکُمْ نُذِقْهُ عَذاباً کَبيراً19 فرقان

 » آیت الله مشکینی

( به عبادت کنندگان گفته می شود ) پس حقّا که ( معبودهایتان ) شما را در آنچه می گویید تکذیب کردند ، پس نه قدرت دفع عذاب ( از خود ) دارید و نه یاری ( خود ) را ، و هر کس از شما ( در این جهان ) ستم کند ما او را ( در آخرت ) عذابی بزرگ می چشانیم.

 » استاد الهی قمشه‌ای

پس آن معبودان ، شما مشرکان را در آنچه گویید تکذیب کردند ( و در اثر آن به عذاب ما گرفتار شدید ) پس نه شما توانید آن عذاب را برطرف گردانید و نه یاری خود توانید کرد ، و هر کسی از شما بندگان ( با شرک آوردن ) ظلم و ستم نماید ما او را به عذابی بزرگ گرفتار می گردانیم.

» تفسیر المیزان - خلاصه

(فقد کذبوکم بماتقولون فما تستطیعون صرفا ولانصرا ومن یظلم منکم نذقه عذا باکبیرا):

(یه تحقیق خدایانتان شما را در آنچه در باره آنها می گویید تکذیب می کنند دیگر قدرت دفع عذاب از خود و یاری خود ندارید و هر کس از شما که مرتکب ظلم شرک گشته ، به او عذابی بزرگ می چشانیم )

یعنی با وجود اینکه شما این معبودها را ولی و آلهه خود گرفتید، اما آنها همه این معانی را تکذیب کردند و الوهیت و ولایت را از خود نفی نمودند، و آنچه را شمادرباره آنها می گفتید، که اینها قادر بر رفع سؤ از بندگان و یاری کردن ایشان هستند، همه را تکذیب کردند، پس شما بت پرستان دیگر چه می توانید بکنید، نه می توانید بواسطه این عبادت عذاب را از خود برانید و نه به سبب آن معبودها قادر بر یاری خود هستید. البته این در صورتی است که مطابق قرائت عاصم (تستطیعون ) خوانده شود، اما مطابق قرائت سایر قراء آیه به نحو (یستطیعون ) تلاوت شده و این معنا با سیاق سازگارتر است که دراین صورت معنا چنین خواهد بود که این معبودها شما را تکذیب کردند و به هیچ وجه قادر بر رفع عذاب و یاری شما نیستند. به هر صورت در آخر می فرماید، حکم الهی چنان است که هر کس مرتکب ظلم ومعصیت ـ خصوصا شرک ـ شود، او را به عذابی بزرگ مبتلا می کنیم و این حکم نفوذ وجریانی دارد که هیچ چیز نمی تواند مانع آن شود.

 » اطیب البیان

فَقَد کَذَّبُوکُم‌ بِما تَقُولُون‌َ فَما تَستَطِیعُون‌َ صَرفاً وَ لا نَصراً وَ مَن‌ یَظلِم‌ مِنکُم‌ نُذِقه‌ُ عَذاباً کَبِیراً «19»
خطاب‌ ‌به‌ مشرکین‌ ‌است‌ خداوند میفرماید دیدید و شنیدید ‌که‌ ‌اینکه‌ آلهه ‌شما‌ ‌شما‌ ‌را‌ تکذیب‌ کردند ‌به‌ آنچه‌ ‌در‌ حق‌ ‌آنها‌ می‌گفتید ‌که‌ این‌ها آلهه‌ هستند یس‌ ‌بعد‌ ‌از‌ ‌اینکه‌ تکذیب‌ دیگر استطاعت‌ ندارید صرف‌ عذاب‌ ‌از‌ ‌خود‌ کنید و ناصر و معینی‌ ندارید ‌که‌ ‌شما‌ ‌را‌ یاری‌ کند.
(فَقَد کَذَّبُوکُم‌) فقط منشأ شرک‌ ‌شما‌ همان‌ تقلید آباء و عناد و عصبیت‌ و کبر و نخوت‌ و سواد قلب‌ و متاع‌ دنیوی‌ و و و،.، بوده‌.
(بِما تَقُولُون‌َ) ‌که‌ می‌گفتید (هؤُلاءِ شُفَعاؤُنا عِندَ اللّه‌ِ) یونس‌ آیه 19.
و می‌گفتید ‌هر‌ فحشاء و منکری‌ ‌که‌ مرتکب‌ می‌شدید (وَجَدنا عَلَیها آباءَنا وَ اللّه‌ُ أَمَرَنا بِها) اعراف‌ آیه 27).
(فَما تَستَطِیعُون‌َ صَرفاً) ‌که‌ عذاب‌ ‌را‌ ‌از‌ ‌خود‌ صرف‌ و دفع‌ کنید (وَ لا نَصراً)
‌خود‌ ‌را‌ یاری‌ کنید ‌ یا ‌ ناصری‌ پیدا کنید.
وَ مَن‌ یَظلِم‌ مِنکُم‌ نُذِقه‌ُ عَذاباً کَبِیراً کسی‌ ‌که‌ ظلم‌ کند ‌از‌ ‌شما‌ مشرکین‌ می‌چشانیم‌ ‌او‌ ‌را‌ عذاب‌ بزرگی‌.
(وَ مَن‌ یَظلِم‌) گفتند مفسرین‌ ‌که‌ مراد ظلم‌ بنفس‌ ‌است‌ ‌که‌ شرک‌ و کفر و فساد اخلاق‌ و افعال‌ فحشاء ‌است‌ لکن‌ ‌اینکه‌ ظلم‌ ‌به‌ نفس‌ اختصاص‌ ‌به‌ بعض‌ مشرکین‌ ندارد تماما ظالم‌ ‌به‌ نفس‌ بودند و مراد ‌از‌ ظلم‌ ‌هم‌ شرک‌ نیست‌ ‌که‌ میفرماید:
(إِن‌َّ الشِّرک‌َ لَظُلم‌ٌ عَظِیم‌ٌ) لقمان‌ آیه 12 زیرا تماما مشرک‌ بودند بلکه‌ مراد ظلم‌ ‌به‌ ‌غیر‌ ‌است‌ چون‌ مشرکین‌ دو دسته‌ بودند.
یک‌ دسته‌ فقط شرک‌ و معاصی‌ و فحشاء و اخلاق‌ فاسده‌ داشتند، ولی‌ ‌با‌ دیگران‌ کاری‌ نداشتند.
ولی‌ یک‌ دسته‌ دیگر ‌در‌ مقام‌ اذیت‌ بانبیاء و مؤمنین‌ ‌بر‌ آمدند و کردند آنچه‌ کردند پیغمبر اسلام‌ ‌را‌ ‌آن‌ قدر اذیت‌ کردند ‌که‌ فرمود:
(‌ما اوذی‌ نبی‌ مثل‌ ‌ما اوذیت‌)
‌تا‌ ‌در‌ مکه‌ ‌بود‌ خاکروبه‌ و شکمبه‌ شتر ‌بر‌ سرش‌ می‌ریختند سنگ‌ بقدمهای‌ مبارکش‌ می‌زدند. عبا بگردنش‌ فشار دادند، سه‌ سال‌ ‌در‌ شعب‌ ابی‌ طالب‌ بسر برد طومار نوشتند باو و اصحابش‌ چیز نفروشند اطراف‌ خانه ‌او‌ ‌را‌ محاصره‌ کردند ‌که‌ ‌او‌ ‌را‌ ‌به‌ قتل‌ رسانند، ‌پس‌ ‌از‌ هجرت‌ چه‌ جنگها ‌در‌ بدر و حنین‌ واحد ‌به‌ پا کردند، ‌با‌ انبیاء سلف‌ چه‌ کردند. البته‌ علاوه‌ ‌بر‌ عقوبت‌ شرک‌ و فساد اخلاق‌ و اعمال‌ قبیحه‌ عقوبت‌ ظلم‌ ‌را‌ ‌هم‌ دارند ‌که‌ ‌خدا‌ بفرماید:
(و عزتی‌ و جلالی‌ ‌لا‌ یجوزنی‌ ظلم‌ ظالم‌)
و ‌در‌ خبر ‌است‌ ‌که‌ سه‌ قسمت‌فرموده‌ ظلم‌ ‌را‌
(ظلم‌ ‌لا‌ یغفر و ظلم‌ یغفر و ظلم‌ ‌لا‌ یدع‌)
اما ظلمی‌ ‌که‌ ‌لا‌ یغفر ‌است‌ شرک‌ ‌است‌ ‌که‌ می‌فرماید:
(إِن‌َّ اللّه‌َ لا یَغفِرُ أَن‌ یُشرَک‌َ بِه‌ِ) نساء ‌آیه‌ 51 و اما ظلمی‌ ‌که‌ قابل‌ مغفرت‌ ‌است‌ ظلم‌ ‌به‌ نفس‌ ‌است‌ ‌که‌ ‌در‌ همین‌ ‌آیه‌ سوره نساء میفرماید: (وَ یَغفِرُ ما دُون‌َ ذلِک‌َ لِمَن‌ یَشاءُ) و اما ظلمی‌ ‌که‌ گذشت‌ نمی‌کند ظلم‌ ‌به‌ ‌غیر‌ ‌است‌ (نُذِقه‌ُ عَذاباً کَبِیراً) ‌که‌ ‌از‌ جمیع‌ عذاب‌ها بزرگتر ‌است‌، و ‌از‌ ‌اینکه‌ جمله‌ استفاده‌ می‌شود ‌که‌ ‌اینکه‌ عذاب‌ کبیر ‌برای‌ ظلم‌ ‌آنها‌ بوده‌ نه‌ ‌برای‌ شرک‌ و کفر و سایر معاصی‌، و مناط بدست‌ می‌آید ‌که‌ خداوند ‌با‌ ظالمین‌ بآل‌ عصمت‌ و طهارت‌ چه‌ می‌کند ‌از‌ اولین‌ و آخرین‌ (لعن‌ اللّه‌ عدو آل‌ محمّد ‌من‌ الاولین‌ و الآخرین‌ و عذبهم‌ عذابا الیما).

وَ اذْکُرِ اسْمَ رَبِّکَ وَ تَبَتَّلْ إِلَيْهِ تَبْتيلاً

مزمل 8

و نام پروردگارت را یاد کن و تنها به او دل ببند!

و نام پروردگارت را یاد کن و تنها به او دل ببند!

وَاذْکُرِ اسْمَ رَبِّکَ وَتَبَتَّلْ إِلَیْهِ تَبْتِیلًا

But keep in remembrance the name of thy Lord and devote thyself to Him whole-heartedly.

روزی ارباب لقمان به او دستور داد در زمینش،برای او کنجد بکارد.
ولی او جو کاشت.
وقت درو،ارباب گفت:چرا جو کاشتی؟؟
لقمان گفت:از خدا امید داشتم که برای تو کنجد برویاند.
اربابش گفت:مگر این ممکن است؟!
لقمان گفت:
تورا میبینم که خدای متعال را نافرمانی میکنی ودر حالی که از او امید بهشت داری!
لذا گفتم شاید این هم بشود.
آنگاه اربابش گریست و او را آزاد ساخت.
دقت کنیم که در زندگی چه میکاریم.

mntzr_graphyk

هُوَ اللَّهُ الَّذِي لَا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ الْمَلِكُ الْقُدُّوسُ السَّلَامُ الْمُؤْمِنُ الْمُهَيْمِنُ الْعَزِيزُ الْجَبَّارُ الْمُتَكَبِّرُ ۚ سُبْحَانَ اللَّهِ عَمَّا يُشْرِكُونَ

حشر 23

• الهی قمشه‌ای
• انصاریان
• فولادوند
• آیتی
• مکارم شیرازی

اوست خدای یکتایی که غیر او خدایی نیست، سلطان مقتدر عالم، پاک از هر نقص و آلایش، منزّه از هر عیب و ناشایست، ایمنی بخش دلهای هراسان، نگهبان جهان و جهانیان، غالب و قاهر بر همه خلقان، با جبروت و عظمت، بزرگوار و برتر (از حدّ فکرت)، زهی منزّه و پاک خدای یکتا که از هر چه بر او شریک پندارند منزّه و (از آنچه در وهم و خیال و عقل اندیشند) مبرّ است.

اوست خدایی که جز او هیچ معبودی نیست، همان فرمانروای پاک، سالم از هر عیب و نقص، ایمنی بخش، چیره و مسلط، شکست ناپذیر، جبران کننده، شایسته بزرگی و عظمت است. خدا از آنچه شریک او قرار می دهند، منزّه است.

اوست خدايى كه جز او معبودى نيست، همان فرمانرواى پاك سلامت‌[بخش، و] مؤمن [به حقيقت حقه خود كه‌] نگهبان، عزيز، جبّار [و] متكبّر [است‌]. پاك است خدا از آنچه [با او] شريك مى‌گردانند.

اوست خداى يگانه كه هيچ خداى ديگرى جز او نيست، فرمانروا است، پاك است، عارى از هر عيب است، ايمنى‌بخش است، نگهبان است، پيروزمند است، باجبروت است و بزرگوار است. و از هر چه براى او شريك قرار مى‌دهند منزه است.

و خدایی است که معبودی جز او نیست، حاکم و مالک اصلی اوست، از هر عیب منزّه است، به کسی یتم نمی‌کند، امنیّت بخش است، مراقب همه چیز است، قدرتمندی شکست‌ناپذیر که با اراده نافذ خود هر امری را اصلاح می‌کند، و شایسته عظمت است؛ خداوند منزّه است از آنچه شریک برای او قرارمی‌دهند!

والكاظمين الغيظ والعافين عن الناس

 (الذین ینفقون فی السراء و الضراء و الکاظمین الغیظ و العافین عن الناس و الله یحب المحسنین ):134 آل عمران

(آنهایی که از مال خود در حال وسعت و تنگدستی انفاق می کنند و خشم خود را فرو می برند و از بدی مردم در می گذرند(چنین کسانی نیکو کارند)و خدادوستدار نیکوکاران است )

(سراء)یعنی آنچه انسان راخوشحال می کند

و (ضراء)یعنی آنچه به انسان ضرر می زند و باعث بدحالی اومی شود

و متقین در هر حال انفاق می کنند و تنگدستی مانع از انفاق آنها نمی شودو وسعت و گشایش هم باعث بخل آنها نمی گردد،

بلکه آنها از روی درک صحیح که انفاق را امری واجب بر خود می دانند،انفاق می کنند و از قید حرص و آزرهیده اند

و(کظم )به معنای بستن سر مشک بعد از پرکردن آن بوده

و (غیظ) هیجان طبع برای انتقام در اثر مشاهده ناملایمات می باشد

و (کظم غیظ) یعنی ابرازنکردن خشم و غیظ، چنین کسانی ، هنگامی که از مردم اعمالی را مشاهده می کنندکه مرضی نظرشان نیست از آنها در می گذرند و با مردم نیکی می کنند و خداچنین کسانی را که اعمالشان را برای خدا خالص کرده اند واز جهت ثبات درایمان و استقامت در راه خدای سبحان اعمال خود را به بهترین وجه انجام می دهند دوست می دارد.

(و در کتاب الدر المنثور از علی بن الحسین (ع ) روایت آمده است که راوی گفت :کنیزی از آن جناب برای وضو آب به دست آن حضرت می ریخت ، ناگهان ابریق از دست وی افتاد و صورت آن حضرت را زخمی نمود،آن حضرت سربلند کردند و به کنیز نگریستند، کنیزک گفت :(والکاظمین الغیظ)حضرت فرمود:خشم خود را فرو بردم ،کنیزک گفت :(و العافین عن الناس )حضرت فرمود:ازتو گذشتم ، خدا از تو بگذرد،کنیزک گفت :(والله یحب المحسنین )حضرت فرمود:برو تو را در راه خدا آزاد کردم )(20).

 *•.¸.•*بِسْمِ اللهِ الْرَّحْمَنِ الْرَّحِيمِ*•.¸.•*
قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ ۩۞ اللَّهُ الصَّمَدُ ۞لَمْ يَلِدْ وَلَمْ يُولَدْ ۞وَ لَمْ يَكُن لَّهُ كُفُوًا أَحَدٌ ۞
۞۩۩۞۩۩۞۩۩۞۩۩۞۩۩۞۩۩۞۩۩۞

*•.¸.•*بِسْمِ اللهِ الْرَّحْمَنِ الْرَّحِيمِ*•.¸.•*
۞ قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ ۞ مِنْ شَرِّ مَا خَلَقَ ۞وَ مِنْ شَرِّ غَاسِقٍ إِذَا وَقَبَ ۞وَمِنْ شَرِّ النَّفَّاثَاتِ فِي الْعُقَدِ ۞ وَ مِنْ شَرِّحَاسِدٍ إِذَا حَسَد
۩۩۞۩۩۞۩۩۞۩۩۞۩۩۞۩۩۞۩۩۞

*•.¸.•*بِسْمِ اللهِ الْرَّحْمَنِ الْرَّحِيمِ*•.¸.•*
قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاس مَلِكِ النَّاس إِلَهِ النَّاس مِنْ شَرِّ الْوَسْوَاسِ الْخَنَّاس الَّذِي يُوَسْوِسُ فِي صُدُورِ النَّاسِ مِنَ الْجِنَّةِ وَالنَّاس

وَ مِنْهُمْ مَنْ يَقُولُ رَبَّنا آتِنا فِي الدُّنْيا حَسَنَةً وَ فِي الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَ قِنا عَذابَ النَّارِ201 بقره

 � تفسیر المیزان - خلاصه

(ومنهم من یقول ربنااتنا فی الدنیا حسنه و فی الاخره حسنه و قناعذاب النار):

(و بعضی از آنان می گویند: پرودگارا به ما در دنیا و آخرت حسنه ارزانی کن و مارا ازعذاب آتش حفظ نما)

چون شخص مؤمن جز آنچه نزد خداهست نمی خواهد و اگر هم چیزی از دنیا بخواهد تنها آن چیزهایی را می جویدکه پروردگارش برای او بخواهد ،لذا مؤمن از خدا فقط حسنات را می جوید ،

اماآنکس که اهل دنیاست فقط دنیا را می خواهد، چه خوب و چه بدش ،همه برای او حسنه محسوب می شود و لذا در آیه قبل کلمه حسنه رانیاورده است .

ترجمه انصاريان حسين انصاريان ، صفحه 31

و گروهى از آنان مى گويند: پروردگارا! به ما در دنيا نيكى و در آخرت هم نيكى عطا كن، و ما را از عذاب آتش نگاه دار

ترجمه مجتبوي سید جلال‌‎الدین مجتبوی ، صفحه 31

و از آنان كسانى اند كه گويند: پرودگارا، ما را در اين جهان نيكويى نعمت ده و در آن جهان نيز نيكويى بخش و ما را از عذاب آتش دوزخ نگاه دار

ترجمه مرکز فرهنگ و معارف مركز فرهنگ و معارف قرآن ، صفحه 31

و از جملۀ آنان كسى است كه مى گويد: پروردگارا، در دنيا به ما بهرۀ نيكو و در آخرت نيز بهرۀ نيكو عطا كن، و ما را از عذاب آتش محفوظ بدار

ترجمه رضايي محمدعلی رضایی اصفهانی ، صفحه 31

و از آنان كسى است كه مى گويد: �[اى]پروردگار ما! در دنيا به ما نيكى، و در آخرت[نيز]نيكى نما؛ و ما را از عذاب آتش حفظ كن �

ترجمه معزي محمدكاظم معزى ، صفحه 31

و از آنان است آنكه گويد پروردگارا بده ما را در دنيا نكويى و در آخرت نكويى و نگهدار ما را از عذاب آتش

ترجمه مشکيني على مشكينى اردبيلى ، صفحه 31

و برخى از آنان گويند: پروردگارا، به ما در دنيا نيكى و در آخرت نيكى عطا كن و ما را از عذاب آتش (دوزخ) نگاه دار

 دعاى مجیر  

 اجِرنا مِن النار یا ربّ

           پروردگارا! ما را از آتش جهنّم نجات بده.

دعاى جوشن کبیر  

 خَلّصنا من النّار یا ربّ 

           ما را از آتش برهان اى پروردگار من.

وَهُوَ الَّذِي أَنْشَأَكُمْ مِنْ نَفْسٍ وَاحِدَةٍ فَمُسْتَقَرٌّ وَمُسْتَوْدَعٌ ۗ قَدْ فَصَّلْنَا الْآيَاتِ لِقَوْمٍ يَفْقَهُونَ

انعام 98

• الهی قمشه‌ای

• و هم اوست خدایی که همه شما را از یک تن در آرامگاه (رحم) و ودیعتگاه (صلب) بیافرید. ما نیکو آیات خود را برای اهل بصیرت مفصل بیان نمودیم.

• انصاریان

• و اوست که شما را از یک تن آفرید، برخی [از شما] استقرار یافته [در زمین] و برخی به ودیعت نهاده [در اصلاب و رحم هایند]؛ ما آیات خود را برای قومی که می فهمند، بیان کردیم.

• مکارم شیرازی

او کسی است که شما را از یک نفس آفرید! و شما دو گروه هستید: بعضی پایدار (از نظر ایمان یا خلقت کامل)، و بعضی ناپایدار؛ ما آیات خود را برای کسانی که می‌فهمند، تشریح نمودیم!

 » آیت الله مشکینی

و اوست که شما را از یک نفس ( از یک انسان نخستین مخلوق از گل به طور اعجاز به نام آدم و ازدواج او با فردی دیگر مشابه او در خلقت به نام حوا و تناسل آن دو ) آفرید ، پس برخی از شما ( در قرارگاه زندگی دنیا ) مستقر است و برخی ( هنوز در ودیعتگاه اصلاب و ارحام ) به ودیعت نهاده است. ما نشانه ها ( ی قدرت و حکمت خود ) را برای گروهی که عمیقا می فهمند تفصیل دادیم.

 » تفسیر المیزان - خلاصه

(و هو الذی انشاکم من نفس واحده فمستقر و مستودع قد فصلناالایات لقوم یفقهون ):

(و اوست که شما را از یک تن بیافریده ، پس بعضی ازشما(جامه وجود پوشیده )و مستقر شده اید و بعضی نیز مستودع (امانت نهاده وهنوز به وجود نیامده )هستید به تحقیق ما آیات را برای گروهی که می فهمندشرح داده ایم )،می فرماید:نسل حاضر بشر با همه کثرت و پراکندگی که داردمنتهی به یک نفر است که او آدم (ع ) می باشد و مراد از (مستقر)آن افرادی هستندکه دوران سیر در اصلاب پدران خود را طی کرده و متولد شده و در زمین که قرارگاه نوع بشر است (ولکم فی الارض مستقر)(45)،مستقر گشته اند و(مستودع )افرادی هستند که هنوز سیر در اصلاب و ارحام را تمام نکرده و به دنیانیامده اند، ولی بعدا متولد خواهند شد،پس معنای آیه چنین می شود که پروردگارمتعال کسی است که شما نوع بشر را از یک فرد واحد ایجاد کرده و زمین را تامدت معینی به دست شما آبادنموده وپیوسته تاوقتی نسل بشر باقی است ،این زمین دراختیار شماست . و بدیهی است ادراک یگانگی خداوند از طریق نظام نفوس بشری مطلبی است که تنها کسانی بدان نایل می شوند که اهل تفقه یعنی بحث و تعمق باشند.

» تفسیر مخزن العرفان در علوم قرآن

...

مفسرین راجع بقوله تعالى (وَ هُوَ اَلَّذِی أَنْشَأَکُمْ مِنْ نَفْسٍ وٰاحِدَةٍ ) معانى بسیارى گفته اند از آن جمله،مراد از انشأ یعنى ایجاد انسان از نفس واحده این است که تمامى بشر از یک نفس که آن نفس و روح انسانیّت است آفریده شده اند و یا گفته اند که تمام افراد این نوع داراى یک نفس و یک بدنند به این معنى که ترکیب نفس و بدن در همه افراد یک نوع ترکیب است و آن نوع از ترکیب همانست که از آن به حقیقت انسانیّت تعبیر مى کنیم در(کشف الاسرار)گفته آیه ازروى اشارت مى گوید شما را از آدم آن نفس یگانه آفریدم که در آفریده شدگان کسى را ندادم آن دولت که وى را دادم و آن منزلت و رتبت که وى را نهادم،خود را جلّ جلاله (أَحْسَنُ اَلْخٰالِقِینَ ) گفت و آدم را (فِی أَحْسَنِ تَقْوِیمٍ ) گفت،یعنى(اللّه)است نیکوتر آفرینندگان،و آدم است نیکوتر آفریده شدگان اى آدم در خالقیت یگانه منم، و در مخلوقات یگانه توئى،همانست که در بعض اخبار بیارند در صفت خلقت آدم، که ربّ العزة جل جلاله گفت(احببت شیئا فخلقته فردا لفرد)

 ● انسان تا اهل «فهم» نباشد، از معارف بهره نمى‏برد - ابراهيم چراغي

انسان تا اهل «فهم» نباشد، از معارف بهره نمى‏برد. «قد فصّلنا الایات لقوم یفقهون»

بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِيمِ  

ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ

ترجمه انصاريان حسين انصاريان ، صفحه 1

همۀ ستايش ها، ويژۀ خداست كه مالك و مربّى جهانيان است

ترجمه مجتبوي سید جلال‌‎الدین مجتبوی ، صفحه 1

سپاس و ستايش خداى راست، پروردگار جهانيان؛

ترجمه مرکز فرهنگ و معارف مركز فرهنگ و معارف قرآن ، صفحه 1

ستايش از آن خداست كه پروردگار جهانيان،

ترجمه رضايي محمدعلی رضایی اصفهانی ، صفحه 1

ستايش مخصوص خدايى است كه پروردگار جهانيان است

ترجمه معزي محمدكاظم معزى ، صفحه 1

سپاس خداى را پروردگار جهانيان

ترجمه مشکيني على مشكينى اردبيلى ، صفحه 1

سپاس و ستايش از آن خداست كه مدبّر و ولىّ امر و پرورش دهندۀ جهان هاست (جهان فرشتگان، آدميان، پريان، حيوان ها و جمادات)

ترجمه مکارم ناصر مکارم شیرازی ، صفحه 1

ستايش مخصوص خداوندى است كه پروردگار جهانيان است

ترجمه يزدي محمد یزدی ، صفحه 1

هرسپاس و ستايش ويژه ى خداوند، پروردگار جهانيان است؛

ترجمه انصاري مسعود انصاری ، صفحه 1

ستايش خداى راست،پروردگار جهانيان

ترجمه گرمارودي سید على موسوى گرمارودى ، صفحه 1

سپاس،خداوند،پروردگار جهانيان را

ترجمه ملکی علی ملکی ، صفحه 1

خدا را سپاس که صاحب‌اختیار جهانیان است

ترجمه كاويان‌پور احمد کاویان‌پور ، صفحه 1

ستايش خاص خداى را كه پروردگار جهانيان است

ترجمه فولادوند محمدمهدى فولادوند ، صفحه 1

ستايش خدا را كه پروردگار جهانيان،

ترجمه فارسي جلال‌الدين فارسى ، صفحه 4

ستايش خداى راست پروردگار عالمهاى آفريدگان،

ترجمه فيض‌الاسلام سید علی‌نقی فیض‌الاسلام اصفهانی ، جلد 1 ، صفحه 1

(پس از آغاز بنام حقتعالى و بيان فضل و رحمت او طريق حمد و سپاس را ببندگان چنين دستور داده كه بگويند:) هر حمد و سپاس نيكو مختصّ خدايى است كه (داراى جميع صفات كماليّه و منزّه و مبرّى از همۀ عيوب و نقائص است، و براى اشارۀ به علّت اختصاص حمد به خود، خويشتن را وصف فرموده به اينكه او) پروردگار هر صنفى از اصناف آفريده شدگان است

ترجمه صفوي سید محمدرضا صفوى ، صفحه 1

ستايش از آن خداست كه پروردگار جهانيان است،

ترجمه آيتي عبدالمحمد آيتى ، صفحه 2

ستايش خدا را كه پروردگار جهانيان است

ترجمه ارفع سید کاظم ارفع ، صفحه 1

حمد اختصاص يافتۀ پروردگار جهانيان است؛

ترجمه اشرفي محمود اشرفی تبریزی ، صفحه 1

ستايش مر خدا را پروردگار جهانيان

ترجمه الهى قمشه اى مهدى الهى قمشه‌اى ، صفحه 1

ستايش خداى را كه پروردگار جهانيان است

All praise belongs to Allah, Lord of all the worlds,

وَعۡدَ ٱللَّهِۖ لَا يُخۡلِفُ ٱللَّهُ وَعۡدَهُۥ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَ ٱلنَّاسِ لَا يَعۡلَمُونَ

6 روم

ترجمه برگرفته از تفسير نور (خرم دل) مصطفی خرم‌دل ، صفحه 849

اين وعده اى است كه خدا داده است، و خداوند هرگز در وعده اش خلاف نخواهد كرد، و ليكن بيشتر مردم (كه كافران و مشركان و منافقانند، اين را) نمى دانند

ترجمه برگرفته از ترجمه الميزان سید محمدباقر موسوی همدانی ، جلد 16 ، صفحه 231

بايد به وعده خدا دل بست چون خدا هرگز خلف وعده نمى كند و ليكن بيشتر مردم نمى دانند

ترجمه مکارم ناصر مکارم شیرازی ، صفحه 405

اين وعده اى است كه خدا كرده؛ و خداوند هرگز از وعده اش تخلّف نمى كند؛ ولى بيشتر مردم نمى دانند!

...

باز نشر

دعاهای قرآنی

دعا و درخواست از خداوند متعال یک شیوه موثر و عاجل برای ارتباط با خالق و پروردگار است و موجبات کمال و ترقی انسان را فراهم می‌کند.

مقدمه

دعا و درخواست از خداوند متعال یک شیوه موثر و عاجل برای ارتباط با خالق و پروردگار است و موجبات کمال و ترقی انسان را فراهم می‌کند. نفس دعا کردن فارغ از بحث نحوه یا زمان اجابت آن، یک رزق و نعمت و فضل بزرگی است که خداوند به دعا کننده می‌دهد. وقتی انسان موفق به دعا کردن می‌شود، باید شاکر خداوند باشد که توفیق آن را به او داده است. از طرف دیگر، خداوند به کسی که دعا نمی‌کند توجهی نمی‌کند.

قُلْ ما يَعْبَؤُا بِكُمْ رَبِّي لَوْلا دُعاؤُكُم‏ ... (فرقان/77، بگو پروردگارم براى شما ارج و قربی قائل نيست اگر دعاى شما نباشد).

البته برای آنکه دعاهایمان تا حد بالایی در مسیر تکامل و رشد ما باشند، بهتر است به زبان ائمه اطهار (ع) و قرآن دعا کنیم. در واقع، اینگونه دعاها مسیر زندگی و تمایلات ما را جهت‌دهی می‌کنند و به اجابت هم نزدیکتر هستند. در این نوشته، آیات قرآنی که ظاهر دعاگونه دارند بصورت دسته‌بندی شده ارائه می‌گردند. خوب است در قنوت هر کدام از نمازهایمان، یکی دو عدد از این دعاها را قرائت نماییم.

1- خانواده خوب

خانواده اعم از پدر و مادر و همسر و فرزندان، هسته اصلی زندگی سعادتمندانه در دنیا و آخرت می‌باشد. خانواده خوب و سالم و دینی، مایه آرامش و خوشی در دنیا است و نیز زمینه‌ساز ارتقاء معنوی و کمال انسان و مالا آسایش و خوشی در آخرت می‌باشد. از همین رو، باید انسان در مورد همسر، فرزندان و والدین خود دست به دعا بردارد. در این مقوله دعاهای زیر در قرآن مطرح شده‌اند:

1-1 والدین: طبق آیات قرآن، برای والدین خود رحمت الهی در دنیا و آخرت را می‌طلبیم:

* ... وَ قُلْ رَبِّ ارْحَمْهُمَا كَمَا رَبَّيانِي صَغِيرًا (اسراء/24، و بگو پروردگارا همان‌گونه که آنها مرا در کوچکي تربيت کردند، آنها را مشمول رحمتت قرار بده).

* رَبَّنَا اغْفِرْلِي وَ لِوَالِدَي وَ لِلْمُؤْمِنِينَ يوْمَ يقُومُ الْحِسَابُ (ابراهيم/41، پروردگارا من و پدر و مادرم و همه مؤمنان را در آن روز که حساب برپا مي‌شود، بيامرز).

2-1 فرزندان: طبق آیات قرآن، از خداوند فرزندان و نسلی پاک و طیب، صالح، برپا کننده نماز و تسلیم فرمان خدا می‌طلبیم.

* ... رَبِّ هَبْ لِي مِنْ لَدُنْكَ ذُرِّيةً طَيبَةً إِنَّكَ سَمِيعُ الدُّعَاءِ (آل‌عمران/38، پروردگارا از جانب خود فرزند پاکيزه‌اي به من عطا فرما، که تو دعا را مي‌شنوي).

* رَبِّ هَبْ لِي مِنَ الصَّالِحِينَ (صافات/100، پروردگارا به من از صالحان ببخش).

* رَبِّ اجْعَلْنِي مُقِيمَ الصَّلَاةِ وَ مِنْ ذُرِّيتِي رَبَّنَا وَ تَقَبَّلْ دُعَاءِ (ابراهيم/40، پروردگارا من و نیز از فرزندانم را برپا کننده نماز قرار ده، پروردگارا دعاي مرا بپذير).

* رَبَّنَا وَاجْعَلْنَا مُسْلِمَينِ لَكَ وَ مِنْ ذُرِّيتِنَا أُمَّةً مُسْلِمَةً لَكَ وَ أَرِنَا مَنَاسِكَنَا وَ تُبْ عَلَينَا إِنَّكَ أَنْتَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ (بقره/128، پروردگارا ما را تسليم فرمان خود قرار ده و از نسل ما امتي که تسليم فرمانت باشند، به وجود آور و طرز عبادتمان را به ما نشان ده و توبه ما را بپذير که تو توبه‌پذير و مهرباني).

3-1 همسر و فرزندان: طبق آیات قرآن، از خداوند استدعا می‌کنیم تا همسر و فرزندانمان با تقوا باشند و روشنی چشم ما گردند.

* ... رَبَّنَا هَبْ لَنَا مِنْ أَزْوَاجِنَا وَ ذُرِّياتِنَا قُرَّةَ أَعْينٍ وَاجْعَلْنَا لِلْمُتَّقِينَ إِمَامًا (فرقان/74، و کساني که مي‌گويند پروردگارا از همسران و فرزندانمان مايه روشني چشم ما قرارده و ما را براي پرهيزگاران پيشوا گردان).

2- دوری از عذاب جهنم

جهنم جایگاه و بازگشت بسیار بد و خوارکننده‌ای است (وَ بِئْسَ الْمِهَادُ، وَ بِئْسَ الْمَصِيرُ). بنابراین جا دارد همواره نگران باشیم و از اینکه آتش جهنم را تجربه کنیم به خدا پناه ببریم. خوب است با قرائت بعضی از دعاهای قرآنی از خداوند بخواهیم تا ما را از عذاب جهنم دور کند. این آیات عبارتند از:

* ... رَبَّنَا آتِنَا فِي الدُّنْيا حَسَنَةً وَ فِي الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ (بقرة/201، پروردگارا به ما در دنيا حسنه عطا کن و در آخرت نيز حسنه مرحمت فرما و ما را از عذاب آتش نگاه دار).

* ... رَبَّنَا إِنَّنَا آمَنَّا فَاغْفِرْلَنَا ذُنُوبَنَا وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ (آل‌عمران/16، پروردگارا ما ايمان آورده‌ايم پس گناهان ما را بيامرز و ما را از عذاب آتش، نگاهدار).

* ... رَبَّنَا اصْرِفْ عَنَّا عَذَابَ جَهَنَّمَ إِنَّ عَذَابَهَا كَانَ غَرَامًا (فرقان/65، پروردگارا عذاب جهنم را از ما برطرف گردان که عذابش سخت و پر دوام است).

* رَبَّنَا وَ آتِنَا مَا وَعَدْتَنَا عَلَى رُسُلِكَ وَ لَاتُخْزِنَا يوْمَ الْقِيامَةِ إِنَّكَ لَاتُخْلِفُ الْمِيعَادَ (آل‌عمران/194، پروردگارا آنچه را به وسيله پيامبرانت به ما وعده فرمودي، به ما عطا کن و ما را در روز قیامت رسوا مگردان همانا تو هيچگاه از وعده خود تخلف نمي‌کني).

3- آمرزش گناهان

گناهان ما وزر و وبال ما هستند و همچون طوقی سنگین بر گردن ما سنگینی می‌کنند و مانع از رسیدن ما به تعالی و کمال و بندگی خداوند می‌شوند. بنابراین می‌بایستی در هر لحظه از زندگی استغفار کنیم و از خداوند طلب غفران و مغفرت کنیم. بعضی دعاهای قرآنی در این زمینه بسیار گویا و بلند هستند.

* ... رَبَّنَا فَاغْفِرْلَنَا ذُنُوبَنَا وَ كَفِّرْ عَنَّا سَيئَاتِنَا وَ تَوَفَّنَا مَعَ الْأَبْرَارِ (آل‌عمران/193،

پروردگارا گناهان ما را ببخش و بدي‌هاي ما را بپوشان و ما را با نيکان بميران).

* ... رَبَّنَا ظَلَمْنَا أَنْفُسَنَا وَ إِنْ لَمْ تَغْفِرْلَنَا وَ تَرْحَمْنَا لَنَكُونَنَّ مِنَ الْخَاسِرِينَ (اعراف/23،

پروردگارا ما به خويشتن ستم کرديم و اگر ما را نبخشي و بر ما رحم نکني، از زيانکاران خواهيم بود).

* ... رَبَّنَا اغْفِرْلَنَا ذُنُوبَنَا وَ إِسْرَافَنَا فِي أَمْرِنَا وَ ثَبِّتْ أَقْدَامَنَا وَانْصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ (آل‌عمران/147،

پروردگارا گناهان ما را ببخش و از زیاده‌روي‌هاي ما در کارها چشم‌پوشي کن قدمهاي ما را استوار بدار و ما را بر جمعيت کافران، پيروز گردان).

* ... رَبَّنَا آمَنَّا فَاغْفِرْلَنَا وَارْحَمْنَا وَ أَنْتَ خَيرُ الرَّاحِمِينَ (مؤمنون/109

، پروردگارا ما ايمان آورديم ما را ببخش و بر ما رحم کن و تو بهترين رحم کنندگاني).

وَ قُلْ رَبِّ اغْفِرْ وَ ارْحَمْ وَ أَنْتَ خَيرُ الرَّاحِمِينَ (المؤمنون/118،

و بگو پروردگارا مرا ببخش و رحم کن و تو بهترين رحم کنندگاني).

آیه بعدی غفران الهی را هم برای خودمان و هم برای برادران دینی می‌طلبد و به ما یاد می‌دهد که نسبت به آنها دشمنی و کینه نداشته باشیم.

* ... رَبَّنَا اغْفِرْلَنَا وَ لِإِخْوَانِنَا الَّذِينَ سَبَقُونَا بِالْإِيمَانِ وَ لَاتَجْعَلْ فِي قُلُوبِنَا غِلًّا لِلَّذِينَ آمَنُوا رَبَّنَا إِنَّكَ رَءُوفٌ رَحِيمٌ (حشر/10،

پروردگارا ما و برادرانمان را که در ايمان بر ما پيشي گرفتند بيامرز و در دلهايمان کينه‌اي نسبت به مؤمنان قرار مده پروردگارا تو مهربان و رحيمي).

4- هدایت الهی

هدایت الهی همچون اکسیژن لازمه حیات طیبه دنیوی و اخروی انسان مومن است. بی‌دلیل نیست کر هر روز حداقل ده بار واجب است تا دعا کنیم خدا ما را به راه مستقیم هدایت کند. اهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ. البته برای آنکه هدایت الهی بطور مستمر در زندگی ما تداوم داشته باشد، لازم است تا قلبمان از مسیر حق منحرف نشود. استقامت قلب در مسیر حق نیز مستلزم آن است که اولا از وسوسه‌های شیطان دور باشیم، ثانیا دارای حکمت و معرفت نسبت به حقایق باشیم و ثالثا با اعمال صالح ایمان خود را تقویت کنیم. تمامی این الزامات در سه آیه بعدی قابل برداشت هستند.

* رَبَّنَا لَاتُزِغْ قُلُوبَنَا بَعْدَ إِذْ هَدَيتَنَا وَ هَبْ لَنَا مِنْ لَدُنْكَ رَحْمَةً إِنَّكَ أَنْتَ الْوَهَّابُ (آل‌عمران/8،

پروردگارا دلهايمان را بعد از آنکه ما را هدايت کردي، (از راه حق) منحرف مگردان و از جانب خود رحمتي بر ما ببخش، همانا تو بخشنده‌اي).

* وَ قُلْ رَبِّ أَعُوذُ بِكَ مِنْ هَمَزَاتِ الشَّياطِينِ (المؤمنون/97،

و بگو پروردگارا از وسوسه‏ هاى شياطين به تو پناه مى‏برم‏).

* رَبِّ هَبْ لِي حُكْمًا وَ أَلْحِقْنِي بِالصَّالِحِينَ (شعراء/83،

پروردگارا به من حکمت ببخش و مرا به صالحان ملحق كن‏).

امید داریم حرکتمان در مسیر دین و هدایت الهی مستمر باشد تا مشمول دعای بعدی باشیم.

* رَبَّنَا آمَنَّا بِمَا أَنْزَلْتَ وَاتَّبَعْنَا الرَّسُولَ فَاكْتُبْنَا مَعَ الشَّاهِدِينَ (آل‌عمران/53،

پروردگارا به آنچه نازل كرده‏ اى ايمان آورديم و از رسول (ص) پيروى نموديم ما را در زمره گواهان بنويس‏).

5- نصرت الهی

1-5 تمامی امور: نصرت و یاری الهی در تمامی امور انسان‌ها بویژه مومنین که جز به خدا امیدی ندارند و تنها بر او توکل می‌کنند، امری ضروری است. بنابراین باید یاری خداوند را برای تمامی امور دنیوی و اخروی مسئلت کنیم. دو آیه بعدی دعاهایی در این زمینه هستند. گفتنی است از آنجا که آیه اول پس از آیه تهجد و نماز شب آمده است، برای اهل نماز شب قرین به استجابت است.

* وَ قُلْ رَبِّ أَدْخِلْنِي مُدْخَلَ صِدْقٍ وَ أَخْرِجْنِي مُخْرَجَ صِدْقٍ وَاجْعَلْ لِي مِنْ لَدُنْكَ سُلْطَانًا نَصِيرًا (اسراء/80،

و بگو پروردگارا مرا (در هر کاری) به درستی و صداقت وارد کن و به درستی و صواب خارج ساز و از جانب خود حجتي ياري‌کننده برايم قرار ده).

* ... رَبَّنَا آتِنَا مِنْ لَدُنْكَ رَحْمَةً وَ هَيئْ لَنَا مِنْ أَمْرِنَا رَشَدًا (کهف/10،

پروردگارا ما را از سوي خودت رحمتي عطا کن و در کار ما رشد و تعالی فراهم ساز).

2-5 مظلومین و رزمندگان: درخواست نصرت و یاری خداوند برای رزمندگان اسلام و مظلومین نسبت به کافرین و ظالمین از وظایف مومنین است. دعا برای پیروزی مبارزین و مردم مظلوم فلسطین، یمن، بحرین، سوریه، عراق و میانمار کمترین کاری است که باید انجام دهیم و قطعا این دعاها در کنار دیگر کمک‌های ممکنه موثر و مفید خواهند بود. بعضی از این دعاهای قرآنی عبارتند از:

* ... رَبَّنَا أَفْرِغْ عَلَينَا صَبْرًا وَ ثَبِّتْ أَقْدَامَنَا وَانْصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ (بقرة/250،

پروردگارا صبر و شکيبايي را بر ما بريز و قدمهاي ما را ثابت بدار و ما را بر جمعيت کافران پيروز بگردان).

* ... رَبَّنَا اغْفِرْلَنَا ذُنُوبَنَا وَ إِسْرَافَنَا فِي أَمْرِنَا وَ ثَبِّتْ أَقْدَامَنَا وَانْصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ (آل‌عمران/147،

پروردگارا گناهان ما را ببخش و از زیاده‌روي‌هاي ما در کارها چشم‌پوشي کن قدمهاي ما را استوار بدار و ما را بر جمعيت کافران، پيروز گردان).

* فَقَالُوا عَلَى اللَّهِ تَوَكَّلْنَا رَبَّنَا لَاتَجْعَلْنَا فِتْنَةً لِلْقَوْمِ الظَّالِمِينَ – وَ نَجِّنَا بِرَحْمَتِكَ مِنَ الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ (يونس/85 و 86،

گفتند تنها بر خدا توکل داريم، پروردگارا ما را مورد فتنه و آزار قوم ظالمین قرار مده و ما را با رحمتت از قوم کافر نجات بده).

3-5 رزق و روزی: نصرت الهی در کسب معاش و تحصیل رزق و روزی برای گذران آبرومند زندگی دنیوی و پرداختن به امور خیر و اخروی، سعادتی بس عظیم است. آیه بعد انسان را متوجه رزاقیت خداوند و بی‌اعتنایی به غیر او می‌کند.

* ... اللَّهُمَّ رَبَّنَا أَنْزِلْ عَلَينَا مَائِدَةً مِنَ السَّمَاءِ تَكُونُ لَنَا عِيدًا لِأَوَّلِنَا وَ آخِرِنَا وَ آيةً مِنْكَ وَارْزُقْنَا وَ أَنْتَ خَيرُ الرَّازِقِينَ (مائدة/114،

خداوندا پروردگارا از آسمان مائده‌اي بر ما بفرست تا براي اول و آخر ما عيدي باشد و نشانه‌اي از تو؛ و به ما روزي ده که تو بهترين روزي دهندگاني).

دکتر محمد خلج امیرحسینی

 سورة المؤمنون الأية 94
 
( 94 ) رَبِّ فَلَا تَجْعَلْنِي فِي الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ
 
فارسى

( 94 ) پروردگارا ! پس مرا در (زمره ی) قوم ستمگران قرار مده ».

أَ لَمْ نَجْعَلْ لَهُ عَيْنَيْنِ8

وَ لِساناً وَ شَفَتَيْنِ9

وَ هَدَيْناهُ النَّجْدَيْنِ10 سوره بلد

 » تفسیر المیزان - خلاصه

8) (الم نجعل له عینین ):

(آیا ما برای او دو چشم قرار ندادیم ؟) [ نظرات / امتیازها ]

9) (و لسانا و شفتین ):

(و یک زبان و دو لب ؟) [ نظرات / امتیازها ]

10) (و هدیناه النجدین ):

(و او را به راه خیر و شرش هدایت نمودیم )

(نجد)یعنی راهی بسوی بلندی و در اینجا کنایه از راه خیر و شر است که پیمودن هریک مستلزم رنج و مشقت است .می فرماید: آیا مابه انسان دو چشم عطانکردیم که بتواند همه دیدنیهارا مشاهده کند؟آیا ما به او زبان و دولب قرار ندادیم ، تا بوسیله آنها قادر به سخن گفتن شود؟و بتواند با همنوعان خود ارتباط کلامی برقرار نماید .و ما راه خیر و شر را با الهامی از جانب خود به او تعلیم دادیم به گونه ای که انسان فطرتابتواند خیر و شر را تشخیص دهد، همچنانکه فرمود:

(و نفس و ما سویها فالهمهافجورها و تقویها(18)

قسم به نفس و آنکه آن را آفرید و فجور و تقوایش را به اوالهام کرد)

این آیات سه گانه در مقام ارائه حجت بر آیه 7 هستند و این معنا را افاده می کند که خدای تعالی اعمال بندگان و ضمایر آنان را می بیند و حسنه یا سیئه از اعمال آنها راتشخیص می دهد، و تقریر حجت این است که : وقتی او که دیدنیها را توسط دوچشم به انسان نشان می دهد، چگونه تصور می شود که خودش انسان را نبیند؟ و وقتی که خداوندکسی است که هر انسانی را از راه سخن گفتن به منویات درونی انسانهای دیگر آگاه می سازد، چگونه ممکن است خودش از باطن بندگانش آگاه نباشد، و وقتی خدای سبحان کسی است که تشخیص خیر و شر را به بشر الهام کرده ، آیا تصور می شود که خوداو خیر و شر و حسنه و سیئه را تشخیص ندهد؟

وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ يَقُولُ آمَنَّا بِاللَّهِ وَ بِالْيَوْمِ الْآخِرِ وَ ما هُمْ بِمُؤْمِنينَ8يُخادِعُونَ اللَّهَ وَ الَّذينَ آمَنُوا وَ ما يَخْدَعُونَ إِلاَّ أَنْفُسَهُمْ وَ ما يَشْعُرُونَ9 بقره

 » تفسیر المیزان - خلاصه

8) (و من الناس من یقول امنا بالله و بالیوم الاخر و ما هم بمؤمنین ):

(ازمردمند کسانی که می گویند ما به خدا و روز قیامت ایمان آورده ایم ، در حالیکه ایشان مؤمن نیستند)،

بیان حالت منافقان است که درجامعه اسلامی ازمزایای مسلمین (بواسطه اقراربه شهادتین ) بهره مند هستند، ولی درباطن کفر می ورزند وبهمین سبب بزودی جریمه این بهره مندی به ناحق را، درآتش دوزخ ، چند برابرخواهند پرداخت و مجازات خواهند شد.

9) (یخادعون الله و الذین امنوا و ما یخدعون الا انفسهم ومایشعرون ):

(آنها با خدا و مؤمنان خدعه و نیرنگ می زنند ،در حالیکه جزخودشان را نمی فریبند و آنها درک نمی کنند)،

خدعه نوعی ازمکر و نیرنگ است و می فرماید: منافقان با خداو مؤمنان نیرنگ بازی می کنند، درحالیکه حقیقتا جزبه خودشان نیرنگ نمی زنند و نتیجه مکر آنان به سوی خودشان بر می گردد،چون خداوند براعمال آنها و باطنشان اطلاع دارد، ولی آنها اشعار به این مطلب ندارندو این را درک نمی کنند.

هُوَ اللَّهُ الَّذِي لَا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ ۖ عَالِمُ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ ۖ هُوَ الرَّحْمَٰنُ الرَّحِيمُ

• الهی قمشه‌ای

اوست خدای یکتایی که غیر او خدایی نیست که دانای نهان و آشکار عالم است، اوست بخشنده و مهربان.

تفسیر المیزان - خلاصه

(هو الله الذی لا اله الا هو عالم الغیب و الشهاده هو الرحمن الرحیم ):

(اوست الله آن معبودی که هیچ معبودی جز او نیست عالم به غیب و آشکاراست ، او بخشنده مهربان است )

این آیه و دو آیه بعدی در مقام شماردن بعضی از اسماء حسنی خدای متعال است واز سیاق و با توجه به آیات قبلی بر می آید که افرادی که اهل تقوی و به یاد خدا هستند اورا با اسماء حسنایش یاد می کنند و به هر اسمی از اسماء کمالیه خداوند بر می خورند،متوجه نقصی که در وجود خود، در مقابل آن کمال دارند، می شوند و چگونه کوهها ازکلام با عظمت چنین خدایی که دارای اسماء و صفات جمال و جلال است متلاشی وخاشع نشوند؟ با اینکه او خدایی است که معبودی جز او نیست و عالم به نهان و آشکارو بخشنده و مهربان است .فراز اول گویای توحید خدا در الوهیت و معبودیت است و عبارت دوم گویای علم مطلق خداست ، نسبت به آنچه برای ما مدرک است و آنچه ما از درک آن عاجزیم ،چون گفتیم که غیب و شهود اموری نسبی هستند و از آنجا که خداوند محیط بر همه عوالم و موجودات است ، قهرا به همه آنها علم دارد و غیب و شهادت برای او یکسان است ، اما غیر خدا چون وجودش محدود است ، علم او هم محدود به حدی است وپاره ای امور برایش غیب محسوب می شود، مگر آنکه خدا پاره ای از امور غیبی را به بعضی از بندگان خود مثل انبیاء و امامان تعلیم نماید، همچنانکه فرمود:

(عالم الغیب فلایظهر علی غیبه احدا الا من ارتضی من رسول (65)

خدایی که عالم به غیب است ، کسی رابه غیب خود احاطه نمی دهد، مگر رسولی را که بپسندد).

و در آخر هم به دو صفت (رحمان )یعنی بخشنده و فیض دهنده بر همه خلق و(رحیم )یعنی دارای رحمت خاصه هدایت نسبت به مؤمنان ، اشاره می فرماید.

و اسْتَغْفِرِ اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ کانَ غَفُوراً رَحیماً

و از خداوند آمرزش بخواه،

که خداوند آمرزنده مهربان است.

سوره مبارکه "النساء"-آیه 106
#آیه_نما

1200

مذهبی

«وَ رَبُّکَ الْغَفُورُ ذُو الرَّحْمَةِ .....»

سوره مبارکه الکهف   بخشی از آیه ۵۸

آیت‌الله موسوی همدانی (ترجمه‌المیزان)            پروردگارت آمرزگار رحیم است

» آیت الله مکارم شیرازی                              و پروردگارت ، آمرزنده و صاحب رحمت است

» آیت الله مشکینی                                    و پروردگار تو بسیار آمرزنده و صاحب رحمت است ،

 » استاد الهی قمشه‌ای                             و خدای تو بسیار آمرزنده و بی نهایت دارای کرم و رحمت است ،

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ

به نام خدای بخشاینده مهربان

قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ

بگو: به پروردگار صبحگاه پناه می‌برم.

مِن شَرِّ مَا خَلَقَ

از شر آنچه بیافریده است.

وَمِن شَرِّ غَاسِقٍ إِذَا وَقَبَ

و از شر شب، چون در آید.

وَمِن شَرِّ النَّفَّاثَاتِ فِی الْعُقَدِ

و از شر جادوگرانی که در گره‌ها افسون می‌دمند.

وَمِن شَرِّ حَاسِدٍ إِذَا حَسَدَ

و از شر حسود، چون رشک می‌ورزد
 

آنجا علم و خبر و عدالت و شهود و هوشیاری محض حاکم است.

راز نام گذاری آن روز موعود به قیامت که از مشهورترین نام هاست و در قرآن سوره ای به این نام اختصاص یافته،

این است که مردم در این روز دفعتاً قیام خواهند کرد: «یوم یقوم النّاسُ لربّ العالَمین» مطفّفین/6

[و نزد پروردگار جهانیان خواهند ایستاد] [و روزی است که لحظه و ساعت رستاخیز برپا شود]: «و یوم تقوم السّاعة» روم/12، 14، 55

[و روزی که روح و فرشتگان برپا ایستند]: «یوم یقوم الرّوح و الملئکة صفّاً» نبأ/38

[و روزی که حساب خلایق برپا گردد]: «یوم یقوم الحِساب» ابراهیم/41