● عبدالله عبداللهي - اطیب البیان
وَ قَرن‌َ فِی بُیُوتِکُن‌َّ وَ لا تَبَرَّجن‌َ تَبَرُّج‌َ الجاهِلِیَّةِ الأُولی وَ أَقِمن‌َ الصَّلاةَ وَ آتِین‌َ الزَّکاةَ وَ أَطِعن‌َ اللّه‌َ وَ رَسُولَه‌ُ إِنَّما یُرِیدُ اللّه‌ُ لِیُذهِب‌َ عَنکُم‌ُ الرِّجس‌َ أَهل‌َ البَیت‌ِ وَ یُطَهِّرَکُم تَطهِیراً (33)
و قرار بگیرید در منازل خود و بیرون نیائید مکشوفات
مثل دوره جاهلیة اولی و بپا بدارید نماز را و ادا کنید زکاة را و اطاعت کنید اوامر خدا و رسول او را.
وَ قَرن‌َ فِی بُیُوتِکُن‌َّ نظر به اینکه بعد از رحلت پیغمبر حرام بود بر مسلمین ازدواج با آنها چنانچه میفرماید در همین سوره آیه 53 وَ ما کان‌َ لَکُم أَن تُؤذُوا رَسُول‌َ اللّه‌ِ وَ لا أَن تَنکِحُوا أَزواجَه‌ُ مِن بَعدِه‌ِ واجب بود بر زنهای پیغمبر که از منازل خود بیرون نیایند.
وَ لا تَبَرَّجن‌َ تَبَرُّج‌َ الجاهِلِیَّةِ الأُولی مفسرین در معنای جاهلیة اولی اختلاف کردند زیرا دلالت دارد بر دو جاهلیت یکی اولی و دیگری ثانیه و چون خبر نداشتند از دوره زمان، ما ولی جاهلیة ثانیه امروز است که زنها به چه کیفیت زینت کرده بیرون میآیند و جاهلیت اولی همان زمان بعد از عیسی و قبل از بعثت حضرت رسالت بود مخصوصا در حجاز که چه اندازه زنهای زانیه فراوان بود و بعضی ذوات الاعلام بودند و افتخار میکردند به اینکه، خواهان آنها بسیارند مثل سمیه مادر زیاد که پدرش معلوم نبود که میگفتند زیاد إبن ابیه و مثل مرجانه مادر عبید اللّه که چهل نفر مدعی شدند که از ما است و چون انگشت پای او شبیه به زیاد بود گفتند إبن زیاد.
وَ أَقِمن‌َ الصَّلاةَ حتی دارد در خبر
«مسجد المرأة بیتها»
حتی دارد در بیت مخدع، یعنی اطاق پسی به اصطلاح صندوق خانه.
وَ آتِین‌َ الزَّکاةَ واجبه و مندوبه.
وَ أَطِعن‌َ اللّه‌َ وَ رَسُولَه‌ُ امتثال اوامر خدا و رسول او را بکنید و از نواهی او منتهی باشید و مخالفت نکنید.
إِنَّما یُرِیدُ اللّه‌ُ لِیُذهِب‌َ عَنکُم‌ُ الرِّجس‌َ أَهل‌َ البَیت‌ِ وَ یُطَهِّرَکُم تَطهِیراً اینکه است و جز اینکه نیست اراده فرموده خداوند متعال که ببرد و دفع کند رجس و پلیدی را از شما اهل بیت و پاک و پاکیزه کند شما را پاک کردنی.
کلام در اینکه جمله در چند مقام واقع میشود:
جلد 14 - صفحه 501
اول در مورد شأن نزول اینکه آیه شریفه که مراد از اهل بیت کیانند می‌گوییم اخبار بسیار از طرق عامه و خاصه فوق حد تواتر که مراد خمسة النجباء هستند پیغمبر و علی و فاطمه و حسنین. طبری در مجمع بعد از اینکه اخبار بسیاری از طرق عامه روایت کرده میگوید.
«و الروایات فی هذا کثیرة من طریق العامة و الخاصة لو قصدنا الی ایرادها لطال الکتاب و فیما اوردناه کفایة» و در برهان قریب چهارده صفحه نقل اخبار کرده مقام دویم در شرح جملات آن:
إِنَّما یُرِیدُ اللّه‌ُ کلمه انما از أدات حصر است که اثبات مدخول و نفی غیر میکند مثل اینکه بگویی «انما فی الدار زید» اثبات زید میکند و نفی ما عدای زید یا بگویی «انما لک عندی درهما» اثبات درهم و نفی ما زاد میکند و اراده اراده تکوینی است که تخلف پذیر نیست نه اراده تشریعی زیرا اراده تشریعی نسبت به تمام مسلمین بلکه مکلفین است انحصار به اهل بیت ندارد.
لِیُذهِب‌َ عَنکُم‌ُ الرِّجس‌َ أَهل‌َ البَیت‌ِ رجس شامل تمام پلیدیها میشود از شرک و کفر و ضلالت و جهالت و تمام صفات خبیثه و اخلاق رذیله و ملکات قبیحه و تمام معاصی از کبائر و صغائر و منافیات مروت که تمام اینها رجس است و ذهاب از تمام اینها عصمت است و به اجماع تمام مسلمین شیعه و سنی غیر اینکه خمسه در زمان نبی احدی دارای مقام عصمت نبود نه در خلفاء و نه در زوجات و نه در غیر اینها و اهل بیت اهل بیت پیغمبر است.
وَ یُطَهِّرَکُم تَطهِیراً طهارت قلب از عقائد فاسده و طهارة نفس از اخلاق رذیله و طهارت اعضاء و جوارح از معاصی کلا که معتقد به جمیع عقائد حقه و اخلاق فاضله و اعمال صالحه و فضائل نفسانیه که همان مقام عصمت و مستکمل جمیع کمالات بودند مقام سیم در دفع اشکالات:
اشکال اول: اینکه اینکه جمله در آیات راجعه به زوجات نبی است.
جواب: ترتیب نزول قرآن از سور و آیات مسلما به ترتیب مجموع فی الدفتین نیست.چنانچه بسیاری از سور مدنیست و بسیاری مکی بلکه بعض سور یک قسمت آیات آن مکی است و یک قسمت مدنی بعلاوه در اینکه نوع از آیات تعمد بوده مثل آیه الیَوم‌َ أَکمَلت‌ُ لَکُم دِینَکُم و آیه یا أَیُّهَا الرَّسُول‌ُ بَلِّغ ما أُنزِل‌َ إِلَیک‌َ که در محل خود بیان کردیم.
اشکال دویم: اینکه شما شیعیان معتقدید که سایر ائمه هدی از زین العابدین تا حضرت بقیة اللّه همه معصوم هستند و هم چنین انبیاء سلف و اوصیاء آنها و اینکه آیه انحصار به خمسه طیبه میفرماید.
جواب: در زمان نزول اینکه آیه و خطاب کم منحصرا همین خمسه بودند و ششمی نداشتند نه انبیاء سلف و نه اوصیاء آنها و نه سایر ائمه هدی بودند و دلیل عصمت آنها ادله عقلیه است که در باب شرائط نبوت و امامت مذکور است.
اشکال سیم: اینکه شما شیعه معتقدید به اینکه اینها در تمام عمر از اول تا آخر معصوم بودند و ذهاب و تطهیر فرع ثبوت است که رجس بوده رفع شده نجس بوده و تطهیر شده.
جواب: اولا یکی از اسماء الهی طاهر است و ذهاب فرع ثبوت نیست اگر سگی یا دشمنی نزدیک شما باشد و او را دفع کنند صدق ذهاب میکند قوای نفسانیه مثل قوه شهویه و غضبیه و وهمیه اقتضایی دارند لکن قوه ایمان و تقوی و اراده باری تعالی آنها را دفع میکند به اصطلاح دفع است نه رفع و خداوند در همان عالم نورانیت عالم ارواح اینها را پاک و پاکیزه خلق فرموده.