مقاومت به روایت شهید محمد جهان‌آرا*
امیدی به زنده ماندن نداشتیم. مرگ را میدیدیم. بچه‌ها توسط بیسیم شهادت‌نامه خود را می‌گفتند و نفر پشت بیسیم یادداشت می‌کردند. صحنه خیلی دردناکی بود. بچه‌ها می‌خواستند شلیک کنند، گفتم: ما که می‌رویم، باید چند تا از آن‌ها را بزنیم، بعد از بمیریم. تانكها همه طرف را می‌زدند و پیش می‌آمدند. با رسیدن آن‌ها به فاصله صد و پنجاه متری دستور آتش دادم. چهار آرپیجی داشتیم. با بلند شدن از گودال، اولین تانک را بچه‌ها زدند. دومی در حال عقب‌نشینی بود که به دیواری از منازل بندر برخورد کرد. جیپ فرماندهیِ پشت سر، به طرف بلوار دنده عقب گرفت. با مشاهده عقب‌نشینی تانك، بلند شدم و داد زدم: الله اكبر، الله اكبر... حمله كنید؛ که دشمن پا به فرار گذاشته بود...
این طایفه از تبار عشقند همه
جان سوخته از شرار عشقند همه
ديباچه عمرشان به خون رنگين
است زنهار كه پاسدار عشقند همه
در ساعت 2 بعد از ظهر روز سوم خرداد 1361 پس از 24 روز رزمایش بی‌امان، خرمشهر به طور کامل از رژیم اشغالگر عراق خارج شد و عملیات پیروزمند بیت المقدس را انجام داد که در دهم اردیبهشت این سال آغاز شد، با این آزادسازی به پايان رسيد.
شهر خرم در چهارم آبان 1359 در پي 35 روز پايداري و جانفشاني به اشغال نظاميان عراقي درآمد و به مدت 578 روز شهرشهر (19 ماه) در تصرف بعثي‌ها باقي ماند.
پس از آزادسازي شهر، پرچم پرافتخار جمهوري اسلامي برفراز مسجد نيمه ويران «جامع خرمشهر» و پل تخريب شده اين شهر به اهتزاز درآمد و رزمندگان اسلام در اولين عكس‌العمل نماز شكر را در مسجد جامع خرمشهر اقامه كردند.
سالروز آزادسازي خرمشهر به عنوان يك روز ملي در كشور شناخته شده است. زيرا از اين مقطع به بعد، جنگ در جبهه نيروهاي نظامي ايران از حالت دفاعي خارج شد و به صورت تهاجمي درآمد و آغازي بر پيروزي پيهاياپي بعدي گرديد. به همين دليل بود كه از فرداي آزادسازي شهر خرمشهر هيأتهاي صلح بين المللي نماينده خود را براي شروع جنگ آغاز كردند و صدور قطعنامه‌هاي بازدارنده سازمان ملل آغاز شد.
آزادسازي خرمشهر با تكيه بر علم و ايمان نيروهاي داخلي، از نقاط عطف تاريخ معاصر ايران به ميرود. امام خميني(ره) در اين رابطه تصريح كرد: «خرمشهر را خدا آزاد كرد.» به هر حال ملت ايران از اين ميدان، پيروزمندانه خارج شدند.
یاد باد آن روزگاران یاد باد
غرش آن شرزه شیران یاد باد
شهر خون آزاد و دشمن در فرار
بر سرش رگبار تیر مرگبار
یاد باد آن لحظه های ناب ناب
پشت دشمن سست و بنیادش خراب
شهر بازآمد به دامان وطن
لاله گون شد بستان وطن
ای شهیدان وطن پاینده اید
تا ابد در جان ایران زنده اید
خونتان در جان ایران جاری است
مایه آگاهی و بیداری است
ای زلال جاری اروند
در رگ خونین خرمشهر
ای رها از بند
کرکسان رفتند کاکلی‌ها
باز می‌گردند
--------------
آی خرمشهر!
کاکلی‌های تو در راهند
خوشه‌های عشق در منقار
شرح هجران را
به سوی ساحل اروند می‌آیند
------------
آی شهر عشق!
کاکلی‌های تو می‌آیند و
می‌آییم.
سنگ سنگ کوچه‌هایت
را
با گلاب اشک می‌شوییم.
----------
آی خرمشهر!
کاکلی‌های تو می‌آیند و
می‌آییم.
کیومرث صابری (گل آقا)